Alaska Native Knowledge Network
Resources for compiling and exchanging information related to Alaska Native knowledge systems and ways of knowing.

ANKN Home About ANKN ANKN Publications Academic Programs Curriculum Resources Calendar of Events ANKN Listserv and Announcements ANKN Site Index
:

Mathers, Elsie P.
LKSD

1985

Very Useful
Book
Yup'ik
Referenced by: Yup'ik Curriculum Specialist

Grade Level(s): 11, 10, 9, 8, 7, 6

Theme(s): Cultural Expression, Language/Communication, Tribe/Community, Exploring Horizons

Publication of this project was supported by a grant from the State of Alaska, Alaska Historical Commission; however, the author is responsible for all statements herein, whether of fact or opinion.

Permission to translate any or all of this publication into any language including English, must first be obtained in writing from the author and the LKSD Bilingual / Bicultural Department. Should such translated use be approved, a copy of the proposed translation must be submitted to the author and the LKSD Bilingual / Bicultural Department for review.


@1985 Elsie P. Mather and the LKSD Bilingual/Bicultural Department

The right to reproduce all or any part of this publication in any form is reserved by the Lower Kuskokwim School District Bilingual Dept.

Cost: $20.

Quyanarqellriit
Ukut kalikaat Lower Kuskokwim School District Bilingual-Bicultural Program-am Mamterillerni piyunarivkallrui, elitnaurutngusqelluki nunacuarni high school-ani. Taugaam allat Yupiit cayaraitnek qaneryaraitnek-llu kangingnaulriit tayima aturyugngaciqelliit.
Yugtun qaneryaraq tamaasqumavkenaku elitnaurilaamta maa-i makut-ilu yuut cayarait elitnaurutkaqluki. Taugaam mat'um nalliini cayararput kiimi elitnaurutngukuni, augna ak'a ciuliamta ayuqucillrat ilakevkenaku, amlleq katagluni piciquq. Taumek ciumek quyanarqellriit ukut LKSD-mi elitnaututkanek calilriit ellaita man'a elitnaurutkaq piyunarivkaatgu.
Ukut igausngaut Yupiit ayuqenrilnguut qaneryaraitgun qanemciitgun-llu. Qanemciitllu igaucimaaqluteng qanrutkumacimegcetun ellaita aperyarait qanruciit-llu aturluki. Taumek ilait qanrucit (words) taringeluaqaumanrilameng igaqaumalalriit question mark-amek (?) ayagnemegteggun. Ilait-Ilu taringnarcaumaarkat cetrumaaqluteng acimegteggun. Tua-i piyunartacimtun taikaniraqluki, tayima elluarrluteng amlleret taikaniumanritut, tau-gaam pitsaqenritamci taikaniuteluaqanrilkumci. Ilait cali qanrucit exclamation mark-amek (!) ayagnengqerraqluteng. Yuum ilungluni apellra walllu alla qanemcimini tuaten ilungluku qanercelluku piaqaku waten ayagneranun qanellran tauna ceteq ellilaraqa. Cali ilaitni aperyaraq cauciitaqami cetruluni (------) piaqluni, question mark-amek-llu igarluni. Imiucimalriani qanemciitni ilait word-at cauciilnguut cetruluki pianka.
Waten-wa tegganret qanemcikellrit ayuquciicetun piunga amllernek aperyaranek qanrucinek-llu nallunrit'laata, elluarrluku-llu qanrutkeluaqerluku ellaita ca qanrutkelaatgu. Cali ellait taugaam tegganret qalartellriatun pisqumaluki piunga. Ellaita qanrutkellritgun amlleq elicamteggu, qaillun-Ilu qalartellrat naaqesqumaluku. Ak'a kiingita elitnauristekellriatun pillruamta, cali kitak maa-i qanaallritgun niillaput. Qanemcitgun-llu wall'u quli'irteggun ca umyuaqnarqelria elitelararput, tua-i eliteqainarpek'naku quli'ir wall'u qanemci piaqluta taugaam tamakutgun nallunritnarqelria neq'akuumaaqluku. Man'a waten elitnauriyaraq yuut imumirpak pikaat.
Arcaqerluki tua-i ukut qanemcilriit quyavikanka: Martha Mann, Jimmy Paukan, Mary Mike, Andy Kinzy, Thomas Moses, Kay Hendrickson, Mary Friday, Joe Friday, Nick Charles, Elena Charles, Susie Chanigkak, George Chanigkak, Adolph Jimmy, Mary Worm. Cali quyaviksuganka amlleret ikayuqaqustekellrenka apqaurutkaqamki qaneryaramta ilait.
Cali arcaqerlukek quyaviksugagka ukuk high school-ani elitnaurutnguarkanek taqucilriik Phyllis Morrow, Chase Hensel-aaq-llu, elkenka ukut kalikaurtellerkaat umyuangutkellruagnegu. Ciuliqagglua-llu caliaqellemni ukut kalikaat, cali amlleq taringevkarluku nallunritlermegnegun allat yuut yupiunrilnge'rmeng cayaraitnek.
Cali Phyllis Morrow-m igautellret kitugtaqluki wall'u qaillun assirluki-Ilu qanrutkumallerkait ciuliqaggluku. Allat-Ilu Kass'at kalikait naaqerkanka paivvluki. Tua-i ikayuutellruuq ayuqenrilngurteggun tengrunarqevkarluku-llu cakneq mat'um caliaqellra. Ukut-llu calillgutai quyaviksuganka. Hubert Angaiak, igaucinqigcilria (typing); Penny Panlener, pilinguanek taqucilria, igaucinqigcilria-Ilu, cali qaillun ukut taqumallerkaat kituggluku; Chase Hensel, tarenranek ellimaarkanek kangiiturilria quyurciluni-Ilu. Quyanarquq-llu Lucy Coolidge Daniels-aaq. Una alangqaluteng igausngalrianek kitugcillruuq, elitnaurat-llu elitnaurutkaitnek apyutnek taquciluni. Quyanarquk cali ukuk naaqillrek Mary Pete, Anna Alexie-llu, cali Alaska Native Language Center Fairbanks-aami naaqillret. Ukut-llu High School Language and Culture Program Review Committee-iulriit avatemteni nunacuarni, Paul J. Paul, Qipnermiu; Elsie Jimmy, Kuigilngurmiu; Andrew Paukan, St. Mary's-aarmiu; Moses Peter, Akiacuarmiu; Agnes Ashepak-llu Kuigglugmiu.
Tarenrat cali wall'u pilinguat kingunengqertut ukunek : James H. Barker; Dorothy Jean Ray; Alfred Blaker; Dr. Susan Kaplan and the University Museum, University of Pennsylvania; Dr. William Fitzhugh and the Department of Anthropology, Smithsonian Institution; Lowie Museum, University of California at Berkeley; National Museum of Man, Ottawa, Canada; the Sheldon Jackson Museum, Sitka, Alaska; The Moravian Archives, Bethlehem, Pennsylvania.
Elsie P. Mather


Information about the resource can be found at:

ANKN Clearinghouse
P.O. Box 756730
Fairbanks, AK 99775-6730

Tel: (907) 474-5897
or email: ANKN Clearinghouse

Charles Kashatok
Yup'ik Curriculum Specialist
P.O.Box 305
Bethel, Alaska 99559
Tel: (907) 543-4853
or email: Charles_Kashatok@fc.lksd-do.org


Native-produced

» Culturally-Based Curriculum Resources

Keyword(s):

Go to University of Alaska The University of Alaska Fairbanks is an Affirmative Action/Equal Opportunity employer, educational institution and provider is a part of the University of Alaska system. Learn more about UA's notice of nondiscriminitation.