This collection of over 1,500 Tlingit example sentences and audio recordings was part of a Sealaska Heritage Institute project funded by the Administration for Native Americans between 2005 and 2009. Sentences were provided by elders Keiyishí Bessie Cooley, Kingeistí David Katzeek, Saḵaayí Anita Lafferty, Ḵooteix̱téek Johnny Marks, Aan Yax̱ Saxeex June Pegues, Ḵáachkoo.aaḵw Helen Sarabia, and G̱unaakʼw Fred White. Written examples were compiled by Keri Eggleston. Audio recordings feature the voices of Kingeistí David Katzeek, Saḵaayí Anita Lafferty, Ḵooteix̱téek Johnny Marks, Aan Yax̱ Saxeex June Pegues, Ḵáachkoo.aaḵw Helen Sarabia, and G̱unaakʼw Fred White.
Upload of this resource to this website was made possible by funding from the National Science Foundationʼs Dynamic Languages Infrastructure Program, award #BCS- 2125197 “Morphologically Complex Data Collection and Analysis for Improving Lexicographic Models” to the University of Alaska Fairbanks with Keri Eggleston as PI.
NOTE: We recommend not using Safari as your browser for this resource as it may not load properly. Please note that there are many typos, misspellings, missing tones, etc. in the written examples, as well as many places where the audio recording doesnʼt match up with the written examples in terms of word order. There are also some examples where the audio isnʼt available. The present project however, has concluded, and itʼs not possible to fix these problems at this time. In the interest of making this resource available to the community ASAP, it is being included here despite these issues. The goal during the next phase of the project will be to edit the written examples to match the audio recordings and fix any other typos and correct instances of missing audio. In the meantime, please enjoy the voices of our elders!
Index | A | C | D | E | G | H | I | J | K | L | N | P | O | S | T | U | W | X | Y
A
Áa akwdlix̲éitl’ wéi kéi dak̲inch s'áaxw.
Áa akwdlix̲éitl’ wé kag̲ít tú.
Áa atoosg̲eiwú yé áwé kéet áa daak yawsigóo.
Áadaa du jeet awsitán.
Aadáx̲ aawax̲aash a x̲’oosí wé shaawát.
Aadéi dutlákw yé áyá, kakatáx’aa teen yawduwadlaak̲.
Aadéi keeník yé g̲unayáade x̲aatéen.
Aag̲áa tsá x̲wsiteeni yé.
Áak’wde aawa.aat.
Áak’wde yaa nak̲úx̲.
Áak’w K̲wáan has al’eix̲.
Áak’w K̲wáanx̲ has sitee.
Áak’wx’ oowax̲ée wé shaawát.
Aan adul'eix̲ ax̲áa kak̲ach'áak'wt áyá áa x̲át jikawduwak̲aa.
Aan áwé shóot ax̲ di.ák wéi kayeix̲ tág̲u.
Aandé gax̲took̲óox̲ seig̲án.
Aan eeg̲áyáaknáx̲ yan uwak̲úx̲ wé yaakw.
Aan eeg̲áyáax’ shóot awdi.ák.
Aan galak̲ú dei kaanáx̲ yaawadáa.
Aangóondáx̲ áwé ax̲ káani du daakanóox’u.
Áa niyaadéi yaa nagút.
Áanjís agawdi.oo.
Áanjís kahéeni k̲aa ée yak’éi.
Aan kaadé k̲ukawdik’éet’.
Aanka náagu ayawsiháa.
Aanka náagu tín shwudzineix̲.
Aanka yeix̲a tín akawayéx̲.
Áankich yóo duwasâakw Lingít x̲’éináx̲ Anchorage.
Aan kwéiyi óoxjaa tóot wulis'ees.
Aan kwéiyi shakawdudliyén.
Aan kwéyi óoxjaa tóot wulis’ees.
Aan kwéyi shakawdudliyén.
Aan k̲áawuch áwé woo.oo wé tlagu hít tlein.
Aanx̲’ayeedé (ha)s woo.aat du káani tin.
Aan x̲’ayeex’ awduwal’eix̲.
Aan x̲’ayeex̲ yaawagoo wé tlágu káax’i.
Aanyádi áwé wé shaatk’.
Aanyátx’i áwé wéide iyatéen.
Aas daag̲áadli aax̲ aawas’úw.
Aas daag̲áadli ayatéen.
Aasdaak’óox̲’u ayawsiháa.
Aas daax’ées’i tléil aas ée uk’é.
Aas daax’ées’i yakoogé ayatéen.
Aas dláwaa tin yéi jiné.
Aas gutóot wugoodí, dzísk’u x̲’us.eetí awsiteen.
Aas gutúdáx̲ gán yaa anasxát’.
Aas gutú kalag̲éi nooch yeist k̲uwuhaayí.
Aas káx̲ kei wdlitl’ét’.
Aas k’eeyeet ash akawsitán du óonayi.
Aas k’eeyi kéi akahéich héen káx.
Aas seiyí áa wdlisáa.
Aas t’éik áwé áa awdlisín wé kóoshdaa.
Aas tutl’úk’x̲u tléil daa.usx̲áaw.
Aas tlénx’ áa kaawa.aa.
Aashát tlein awdzit’eix̲.
Áat’ jiyeet, gangookt k̲ukawdik’ít’.
Aatx̲ wulil’éex’ wé nadáakw x̲’oosí.
Aatlein chudéi x̲waasháat k̲ukx̲ast’eix̲í.
Aatlein dáxw aawa.ín.
Áa Tlein káa kawduwayél’.
Aatlein kanéegwál’ yéi x̲wsinei shaax̲ tín.
Áa Tlein K̲wáan has aawal’eix̲.
Áa Tlein K̲wáan yáax’ haat has uwa.át.
Aatlein shákw áwé wutuwa.ín kat’ákx̲i yéi nax̲tusanéit.
Aatlein wudixwétl a ítdáx̲.
Aatlein yak’éi wé g̲aat.
Aawahées’ du káani yaagú.
Aawa.óos’i jig̲wéinaa gáanx̲ ashayaawatée.
Aawaxaash du x̲aakw.
Aawsi.ée wé kadúkli atx’aan hídi yeedáx̲.
Aax̲ awlixaash a geení wé tsaa.
Aax̲ gatí wéi kaxíl’aa kadushxít t’aa yá galg̲ú.
Aax̲ xásh wé aas x'aaní.
Ách at dusx̲a át tlein agawdi.oo.
A daa át kas’ít déi wéi k̲éet'.
A daat aawa.aat.
A daat sh kalneek k̲udzitee yá katóok.
A daa yaawagút.
Adawóotl yáx̲ at woonei du aaníx’.
A déinde aa du naa.ádi aax̲ awli.aat.
A déinde aa wé gán yax̲ ayawlix̲út’.
A déinde áa yaa nagút.
A déinde yaa nagút.
A eex̲í yagéi ya chudéi dus.eeyí.
A géektde yadál wé yaakw.
A géide yoo x̲’ayatánk wé aadé at kadu.aak̲w yé.
A géit wudzigít wé k̲áa átx’i aawutáawu.
A g̲óot woogoot du s’áaxu.
A g̲unayáa ágé iyatéen?
A g̲unayáade áwé duwatéen.
A jiseiyít át ak̲éen aas tlénx’.
A kádi yalik’áts’.
A kageidéex’ áwé x̲waa.ún wé g̲uwakaan tlein.
A kaháadi káa yan tí wé té tlein.
A kaséik̲’u x̲´éishx´w kayaax̲ sitee.
A kat’óotx’ shalatl’ít’, tlél kei kg̲wádál.
Akawsitaayi tléik̲w kag̲ádaa tóonáx̲ akawlicháa.
Akáx̲ akg̲wast’eix̲, aashát kei wux’aagí.
A kayéik g̲aa áwé k̲untoos.áx̲ch stéen káa haadéi yaa nak̲úx̲u.
A k’óol’de yéi naysané.
A k’óol’i has g̲aa gak̲eeyí wé at yátx’i.
A kúdi daat wudik̲een wé gandaas'aají.
A k̲éich'ál' tlél kooháa aadéi k’idéin dak̲éis’i yé.
A k̲ín ax jee koogéi wé k’oodás’ yeidí.
A k̲ín kaawagei.
Al’óoni a ítx̲ kei nagút wé wanadóo.
Al’óon kaadé aawahéix̲waa du keidlí.
Al’óon wugoodí ux̲gank̲áas' du g̲altóode ayawa.oo.
Anahoo has akanahéich.
Anahoo s’ín tin wudustaayí yak’éi.
Ana.óot k̲u.oo haa xánt has oowa.át.
Ana.óot x̲oox̲ oowawát wé k̲áa.
Aneelg̲ein wé gáandei g̲ayéis’ g̲aa.
Anóoshi Aanídáx̲ áyá yaa San Fransiscot has wuligás'.
Anóoshi aan kwéiyi áwé át wududziyík̲ wé s’ísaa yaakw x̲uká.
Anóoshi x̲’asheeyí radio tóode too.áx̲jin.
Asix̲án áwé du kéilk’.
Ast’eix̲ tlél ulnáalx̲in.
Ash wusitáax’ wé wanatíx.
At géide ayawsik̲aa du kéek’ tatgé.
At kadunúts nuch ax̲ saayí g̲adu.aax̲in. T'aaw Chán.
At lux’aakáawu áwé yéi yatee wé shaatk’.
A toosg̲eiwóo at yátx'i latínni x̲ánx̲ has gak̲éech ax̲ yátx'i.
At shí a nák̲ yaa nagúdi.
At toox̲’áan áyá taakw yayís, kaldáanaak̲x̲ haa nasteech.
Át wujik’éin wé kook’énaa.
At wuskóowux̲ áwé sitee Aank'wu Éesh.
At wuskóowux̲ siteeyéech áwé jiduk̲éi.
At xáshti téel sákw áwé kanágaa akaawach’ák’w ax̲ jeeyís.
Atx’éeshix̲ x̲waliyéx̲ Ldakát wé cháatl tlein.
Atx̲á aax̲ yéi awusneiyí yé, dáanaa a eetíx’ yan akaawatée.
Atx̲a át baans a x̲oo yan yéi ksané.
Atx̲a átch áwé uwax̲aa ax̲ kinaa.ádi.
Atx̲á daakahídix’ gishoo taayí k̲a k’wát’ awdzig̲áax̲.
Atx̲á neil has awli.át.
Atx̲á tlein áyá k̲u.éex'de yakk̲wax̲áa.
At x̲éidi yax'át a shóox' g̲anú.
Átx̲ layéx̲ dé i tlag̲eiyí!
At yátx’i áanjís has du tuwáa sigóo.
A wanáakx' yakoojél wé cháas'.
A wanáakx' yéi inatí wé kaxéel’.
A wándáx̲ áwé a yíkt sh wudligás’ Yéil.
A wankát has k̲een wé yéil.
A wánx̲ áwé yaa gagútch wé kaxéel’ tin.
Awdigaan áyá k̲únáx̲ dleit daax̲ kalóox̲jaa tlaakw yatee wé hít kaadáx̲.
Awdzig̲eiwu g̲aat s’éik̲ hídi yéex̲ ash ayaawatée.
Awdziníx’ wé xóots a yinaadé wujixeex haa keidlí.
A xás'i tin áwé duxaash náayadi sákw.
Ax dayéen hán xóon niyaa.
Ax éek’ ka ax sáni al’óoni een has na.átjin.
A xees'i ágé tsú yóo duwasáakw a yax̲ak'áaw?
A xees'i s'é yánde áx̲w.
A x'éix'u áwé yoo dudlik'útsk' wé x̲áat.
Áx' k̲aa ée at dultóow yé áa yéi x̲at gug̲watée seig̲án.
A x̲´áak át wuhaan du káak.
A x̲’áakx̲ tsé ikanalx̲’éex’.
A x̲aani k’idéin yoo x’át.
A x̲aawú dak̲éis’ teen átx̲ dulyéix̲.
A x̲aawú k’idéin na.oos’.
A x̲aawú k̲únáx̲ x̲’alitseen.
A x̲aawú yéi ndu.ooch guk kajaashí yís.
Ax̲ aayí dáanaayi a wanáakx' yéi na.oo.
Áx̲ akawdudlis’eig̲í ishk̲een du tuwáa sagóowun ax̲ éesh.
A x̲´anaa áwé át eehán.
Ax̲ atx'aan hídi tleidooshú k̲áa x̲'oos k̲a daax'oonx̲ sitee.
Ax̲ dlaak teen Xunaadé k̲ugax̲tootéen kanat’á k̲uk’éet’ yís.
Ax̲ éek’ du aandaayaagú áwé.
Ax̲ éek’ si.áat’i héen goondáx̲ ayáayin.
Ax̲ éesh du húnx̲w Alóo yóo dusáagun.
Ax̲ éesh g̲aatáa yéidaanéiyix̲ satéeyin.
Ax̲ éesh haa hít s'aatíx̲ satéeyin.
Ax̲ éesh kak’dakwéiy s’aatíx̲ sitee, x’úx’ awux̲áax’un.
Ax̲ éesh kak’dakwéiy s’aatíx̲ wusitee s’ísaa yaakw káx’.
A x̲´éi áwé aawasháat wé k̲áa tlein, tle a x̲’éiwas’él’.
A x̲’énáx̲ áwé yóot sh wudligás’ a k̲oowúdáx̲.
Ax̲ húnx̲w ya.áakdáx̲ woonúk.
Ax̲ jeet tán a kát dul.us’ku át.
Ax̲ jeet tán a xákwti wéi k’ateil.
Ax̲ jeet tán wéi katsóowaa.
Ax̲ jeet tí wéi kaxágwaa yeit, yáa sáxwt’ aan yéi kk̲wasanéi.
Ax̲ ji.eetí g̲aa áyá k̲ux̲ashée.
Ax̲ jinák̲ k̲ut wujixeex.
Ax̲ keidlí x̲’éit yawdlig̲ích a x̲aawú.
Ax̲ k’í woolix’wás’k̲.
Ax̲ k’wádli yanáakaa tsé k̲ut gaytáan.
Ax̲ k̲atlyá áwé wujix̲ín wé x̲áaw tlein.
Ax̲ léelk’u hás áwé yéi kdunéek k̲’anoox̲ s’áak̲ áwé shúx’aa átx̲ wududliyéx̲.
Ax̲ léelk'ux̲ wusitee yaa German shaawát. Olga yóo duwasáa.
Ax̲ léelk’w jeedáx̲ kakéin l’eex’wán áyá ax̲ tuwáa sigóo.
Ax̲ léelk’w jeeyís áyá kax̲waa.oo yá kanéist guk.át.
Ax̲ léilk'wu hás jeeyís áwé wutuliyéx̲ yoo atx'aan hídi tlein.
Ax̲ lú tukawlixwétl.
A x̲óonáx̲ áwé at duwatéen wé x̲aawaag̲éi.
A x̲oo aa Lingít G̲unanaa has du x̲oo k̲uya.óo.
A x̲oonéet kashaxít wáa sá yax̲wak̲aayí.
A x̲oonéet kax̲wdig̲íx’.
A x̲’oosí k’idéin át kalatéx̲’.
Ax̲ saayí k̲u.aa T'aaw Chán yóo áyá x̲at duwasáakw.
Ax̲ sée du kacháwli áwé ixkéex’ yéi yatee.
Ax̲ séek’ du guk.ádi áwé.
Ax̲ tláa jiyáx̲ sakwnéin x̲asa.ée.
Ax̲ tláak'wch áx' x̲at shukawajáa, aadé yéi daadunei yé.
Ax̲ tláa saayí k̲u.aa áyá Shaaxeidí Tláa yóo áwé wduwasáa.
Ax̲ tláa sakwnéin gangooknáx̲ as.eeyín.
Ax̲ tleik̲ káa wjik̲aak̲ digitgiyáa.
Ax̲ waak̲ sheeyeex' yéi nasné!
Ax̲ wóo asg̲eiwóo s´aatíx̲ sitee.
Ax̲ x̲’éit akax̲ích tléik̲w kahéeni.
Ax̲ x̲ooní, Lingít tlél du daa yaa k̲ushusgé.
Ax̲ x̲ooní k̲aa x̲'éidáx̲ kashxeedí áwé.
Ax̲ x̲'éix̲ woodaa.
Ax̲ x̲'oos kawdlishúk'.
Ax̲ yéi jineiyí áwé kaxíl’aa k’idéin daané.
A x̲'adaadzaayí áwé átx̲ dulyeix̲ shakee át sákw.
A yáanáx̲ áwé kaylisék̲’w yá néegwál’.
A yáanáx̲ tsé yanayk̲á.
A yáanáx̲ yaawatáa.
A yaayí ágé hél k̲oostí?
A yádei nagú a tuwánx' yan hán.
Ayax’áat áwé ashigóok wéi kax’ás’aa.
A yáx' yan yinák̲.
A yáx̲ ákwé i tuwóoch?
Áyá yáa L'ux áyá du saayíx̲ wusitee ax̲ tláa Shaaxeidí Tláa.
A yayík gé iya.áx̲ch wé xóots héen yaax̲ dé.
A yeenáx̲ yiyagút yá yat’éex’i gaaw.
A yinaat hán wé x̲’awool.
A yís gé yan eewanéi?
C
Car tlein yíkt át yawduwax̲aa wé aan k̲áawu.
Craftsman kas’éet kag̲éikwaa áwé Sears Roebuckdáx̲ x̲waa.oo.
Ch’a áa yan awli.át wé gán láx̲'i.
Ch’áagu aa kax̲’íl’aa stoox káx’ áwé yan dutéeych yag̲at’aayích.
Ch’áagu aan galak̲ú kadutlaakw.
Ch’áagu kawóot áwé a daawú ax̲ l’eix̲ k’oodás’i.
Ch’áak’ a loowú yóo katán.
Ch’áak’ loowú néegwál’ x̲waa.oo.
Ch’áak’ naax̲ x̲at sitee.
Ch’áakw dux̲áa noojín wé kals’áak.
Ch’a a k̲wáanch áwé yéi uwasáa Deishú.
Cháanwaan atx̲aayí g̲aa awóo.
Cháanwaanch áwé wuliyéx̲ yá cannery.
Cháash a kaadéi kawtuwachák wé wutuwa.uni dzísk’w.
Cháatl tíx'i yaa (ha)s a shuká nak̲úx̲.
Cháatl yátx’i uwayáa dzánti.
Cháax̲ héen táade awjit’ákw.
Ch’a du kíkt uwagút.
Ch’a g̲ég̲aa aax̲ kei dahánch.
Ch’a g̲ég̲aa x̲ax̲oox̲.
Ch’a g̲oot k̲aa at óowu, tléil áx̲ dushee.
Ch’a g̲oot yéidei yéi jiné has du jeex̲ dutee wéi k̲'atx̲áan.
Ch´a hú du woowká aawagwál.
Ch’a kik’át át nagoot.
Ch’a kik’át du jeeyís at na.oo.
Ch’a kik’át k̲aa x̲’éix̲ nas.aax̲.
Ch’akyéis’ áwé yéi hás kaaxát atx̲á g̲aa.
Ch’ákw x̲á áx’ atoosg̲eiwún.
Chál áx’ wutuliyéx̲ wé héen x̲’ayaax̲.
Ch’as a geení áwé awsiteen wé tsaa.
Ch’as a gooshí áwé duteen nooch kéet.
Ch’as a gooshí duwatéen wé kéet.
Ch´as du xaagí áwé wuduwat´ei.
Ch’as héen ákwé a kaadéi yóo yadudzixéik yá kat’ákx̲i?
Ch’as k’éets’an áyá yáa g̲aa wootee.
Ch’a tlákw aa yéidáx̲ áwé yanéekw du k’í.
Ch’a tle a koowú teen x̲waax̲áa.
Ch’a tle dziyáag̲inx’ tsá g̲unéi gax̲too.áat.
Ch’a tlex’dahéen du een kananeek.
Ch’a yeisú lingít a yeewú wé x̲éidei kakg̲ilatix̲’ yé.
Cheech yáx̲ kaaxát chichuwaa.
Ch’éetg̲aa kéi awdzit’éx̲.
Ch’eet sheishóox̲ áwé akaawach’ák’w.
Ch’eex̲’ yagéi yoo dei yaax̲.
Chéx̲’i tóox’ awdlisín.
Chooneitx̲ áwé dulyéix̲ wé ch’áal’.
Chudéi áwé a k̲’anoox̲ú áwu.
Ch’u dziyáak áwé ishuwtusitee.
Ch’u kax̲'át'x̲ sitee wéi tléik̲w.
Ch’u shóogu aan wududliyéx̲i túk̲l’ áwé a kax̲yee wéi ANB hall.
Ch’u tliyaatgé áwé shux̲ sitee.
Ch'a tlákw áwé yéi nateech ax̲ x̲úx̲, ch'u atk'átsk'ux̲ sateeyídáx̲.
Ch'a yá Lingít yinaanáx̲ k̲u.aa áyá tléil k̲aa éeshch áyú k̲aa yádi saa a yáx̲ uteeyín.
Ch'a yóo Anóoshi Aaníx' yaa German shaawát áyá du x̲ánx' yéi wootee.
D
Daak̲ uwadáa.
Daak̲w.aa x̲áat sá a k̲’anoox̲ú k̲udzitee tléil x̲wasakú.
Daak̲w aan sáwé?
Dáanaa teen has akawadlénx̲aa.
Daax’oonináx̲ k̲áa shaa shakéede al’óon has woo.aat.
Daax’oon k̲aa x̲’oos a kaayí wé nadáakw.
Daax'oon yatee ax̲ ax̲áayi yaakw yíkx'.
Dagwatgiyáa a loowú yayát’ ka kulisáa.
Dag̲ank̲úde woogoot.
Dákde át xóon áwé ayawditee.
Dákwtasi átx̲ dulyéix̲ táay yíx’.
Dák̲de k̲ákw aawayaa i léelk’w.
Dak̲ kadigéix’ du guk.ádi.
Dak̲káx’ ‘Golden Eagle’ gijook yóo tuwasáakw.
Dak̲ká yoo aawa.át.
Daleiyí tléil a k̲’anoox̲ú k̲oostí.
Danák̲ws’ cháatl g̲aa.
Dax̲adooshú kaay yéi kunaaléi wé aan héen sháakdáx̲.
Dax̲adooshú yagiyee shunaaxéex aag̲áa daak wusitani yé.
Dax̲dahéen yan yaawagás’.
Dax̲ dligéix’i daleiyí Áa Tleindáx̲ dux̲út’x’.
Dáx̲g̲aa a yíkde has woo.aat wé yaakw.
Dáx̲g̲aanáx̲ yaa has anal’éx̲.
Dáx̲náx̲ aan k̲áax’u wé at yátx’i has du jeeyís has at wooshee.
Dáx̲náx̲ aank̲áax'u wé atyátx'i jeeyís has at wooshee.
Dax̲náx̲ a géekt a k̲éen wé yaakw.
Dáx̲náx̲ k̲áa ya.áak áwé.
Dax̲yeekaadéi áwé yaa éil’ kaadéi x̲wsiteen cheech.
Dei át woo.aat wéi yées kéidladi.
Déi áwé déi wéi kaxéel’!
Dei ch'áagu at sheeyí k̲únáx̲ du tuwáa sagóo nuch.
Dei kát la.ádi g̲éechadi aax̲ yéi awsinei.
Deikeenaa k̲a Ts’ootsxán áa shayadihéin Kichx̲áan
Deikeenaa tóode haa kdlixwás’.
Déili áa has shawdziyaa.
Deisléen jáaji k’idéin wududzikóo.
Deisleenx’ keijín has yatee k̲aa sháade nák̲x'i.
Deishú k̲wáan has at shí ka has al’éix.
Deishúx’ awsiteen wé g̲anook.
Déix̲ wooch kik yátx´i ax̲ jeewú.
Déix̲ x̲áat haa jeex' ajeewanák̲.
Dei yík áwé yaa nagút wé k̲áa.
De tl’ag̲áa áwé yakoogéi.
Dikée aank̲áawu du éex’ atuwaheen.
Dikée aank̲âawu du yéet ítx̲ na.aadí has du éen x̲’awdigáx’.
Dikée aank̲áawu du yéet ítx̲ nagoodí Peter yóo duwasáakw.
Dís x̲'usyee kawdli.ít’ch wé dleit káx’.
Diyée aank̲áawu jeet wudzigít.
Doonyaax̲l'aak yéi aya.óo.
Dóosh yádi een áwé ash koolyát wé atk’átsk’u.
Dr. Smith yóo duwasáakw wé k̲aadaaxaashí.
Du daat sh kalneek k̲udzitee K̲éix̲’dáx̲ k̲'atx̲áan.
Du dachx̲ánk’ du g̲ushká kei awsinúk.
Du dak̲éis’i tsaa doogú een át dulyeix̲.
Du dein k̲aa shuwaxíx.
Du díx̲' néekw nooch.
Du dook yak’éi.
Du doonyaax̲ k’oodás’i áx̲ g̲aa shóo.
Du dlaak’ een áwé ash koolyát.
Du éesh x̲´an yéi yatee wé yadák´w.
Du eetí a kax̲yeet akaawlis’úx’w k̲áa yahaayí wé shaatk’átsk’u.
Du ée yan at wududlitóow k̲aa oox̲ yéi daanéiyi yís.
Du gáni a kaháadi yís áwé xwaasdáa aawa.oo.
Du gawdáani aadé woo.aadi yé a niyaadé g̲unéi wjixíx.
Du goosh awlichún.
Du guk.ádi kígi k̲ut akaawag̲éex’.
Du gúk káx̲ ayawayísh du sadaat’.aayí.
Du gúkx’ tsú yéi aawduwa.oo wéi s’áak̲ k̲’anoox̲.
Du gúk yís náakw du jeet wuduwatée.
Du gwéili tóode aawatee wé g̲íl'aa.
Du g̲aatáa tl’átgi kaadé woogoot.
Du g̲áts dag̲aanéekw.
Du g̲átsi g̲áa wootee yá kawáat.
Du g̲áts kalshúk’x̲.
Du g̲eiwú yaakwdé yaa anax̲út'.
Du hídi a kináak áwé át wulis’ees wé aan kwéiyi.
Du hídidáx̲ kaay shoowú yéi kunaaléi hoon daakahídi.
Du hídi gukshitú niyaadé áwé aas anax̲ akawahaa.
Du hídi gukshutú áa akaawahaa wé k̲’eikaxwéin.
Du jáaji a dzaasí yaa nasháash.
Du jeeg̲áa koodáal du x̲éeyi.
Du jeeg̲áa yatee du yéi jineiyí.
Du jeeyís héen g̲aa x̲waagóot.
Du jeeyís l’éex’wán kax̲wsinei.
Du jigúnl’i akaawas’ít.
Du jig̲eix’ yaa anasnúk du séek’.
Du jiká awlichún, ách áwé jika.át yéi aya.óo.
Du jikóol akawsigáan.
Du jikóol kawdiyés’
Du jinák̲ daak wulihásh wé ch’áal’.
Du jín kei awsitán.
Du jintáak teen at’ácht wé kadu.uxx̲u át.
Du jintáak tin akag̲útlx̲ wé tléik̲w.
Du jintáax’ jiwduwanák̲.
Du jintáax’ yéi yatee.
Du jintáax’ yéi yatee du dáanayi.
Du jintakyádi káa yan akaawatée du tl’ik̲kakéesi.
Du jín teen aawak̲áa.
Du jintúx̲ kasixát wé tíx’.
Du jiwán aawak̲’ék’w.
Du jiwán akaawsigaan.
Du jix̲ánt tí wé lítaa, dleey aan akg̲waxáash.
Du jix̲ánx’ yan satán wé shunax̲wáayi.
Du jiyee áa yan awsitée du gwéili.
Du jiyeet hán du yéetk’.
Du jiyeex’ yan awli.át du dak̲éis’i.
Du jiyee yan awatée wé atóowu x’úx’.
Du káak du ée at latóow.
Du káak x̲áni k̲uya.óo.
Du káak' wudix’ís’ k̲a kawdiyés’.
Du káalk'w du x̲’eis at wusi.ée.
Du káalk'w gán du jeeyís aawaxaash.
Du káani ji.een xáanaa atx̲aayí awsi.ée.
Du kalóox’sháni néegooch wé du daa yawdzi.aa.
Du kasánnáx̲ áwé yaa wajél, g̲unéi has aawal’éx̲.
Du kéek teen áwé k̲uk’éet’ has woo.aat.
Du keey áwé wuduwaxaash.
Du keey shakanóox'u áwé tléi át nashx̲’ílch.
Du keidlí a jíni akaawas’ít.
Du keidlí a jíni akaawas’ít.
Du kéidli du jinák̲ k̲út wujixeex.
Du keigú tóox’ áwé kawáat aawasháat.
Du kíji áwé wool’eex’ wé ts’ítskw, ách áwé tlél át wudak̲ín.
Du kíknáx̲ yóo x̲’ayatánk.
Du kíkt hán wé du yéet.
Du kook̲énaayi k̲ut wujixeex.
Du kool áwé kawlixwétl.
Du kwéiyi a k̲ínt kaawaxíx wé at katé.
Du k̲atlyá awlichún.
Dúk̲ een dulyéix̲ seet yaakw.
Du k̲oowú tóode wujixéex wé naag̲as’éi.
Du k̲’wádli géxtl'x̲ sitee.
Du k̲’wátl tséegi a lú akaawayéx̲
Du léelk’w du tlagu k̲an saayíx̲ sitee.
Du léelk’w du x̲’éis at wusi.ée.
Du naax̲ sitee áwé du x̲ooní.
Du nadáagu a ká k’idéin aawa.óos’.
Du oox̲ kanat’á kahéeni yáx̲ kawdisék̲’w.
Dús’ áa yagéi wé x̲’aan eetí.
Du saayí áwé ax̲ yáwduwasáa.
Du séek’ du x̲ánt uwagút.
Du séek’ yageeyí a kayís áwé gáaxw awsi.ée.
Du shax´ées´i kulijée.
Du táayi gukshitú áwé tléik̲w áa akawahaa.
Du taayí yoo x̲'ayatánk.
Du téel dzaasí akaawadúx’.
Du t’eix̲í ayaawag̲íl’.
Du toowú kawdzitíx̲’
Du tláa jig̲eix’ táach uwaják̲ wé t’ukanéiyi.
Du tl’átgi dagiygé áwé héenák’w áx̲ kanaadaa.
Du tl’eek̲ áwé ax̲ yaa ash akaawliyén.
Du tl’eik̲t yawdig̲iji sheey kak̲áas'i áx’ wudlik̲ít’.
Du tl’ek̲shá áwé awdlix̲’éx̲’ wé stoox kaadáx̲.
Du tl’ek̲tléin áwé tlél á.
Du tl’óog̲u áwé ash kaawaxíl’.
Du waak̲x̲ kaawaxeex.
Du wak̲kas’óox’ áwé át eehán.
Du wak̲ltáaknáx̲ at wooxeex.
Du washtú áwé yanéekw.
Du wax̲´ahéeni wulilóox̲.
Du wax̲´ax̲éix̲´u wooyaat´.
Du woosáani aawal’éex´.
Du wóow áwé káast yáx̲ koogéi.
Du xées´ k̲únáx̲ wudlix’is’.
Du x̲áadi a jeig̲í wé s’íx’ kaax̲ aawa.óos’.
Du x̲aakw eetí áwé wé l’eiw káwu.
Dux̲á gé g̲eey kanax̲ k̲utées'?
Du x̲´ahéeni kaawadaa.
Du x̲´ás´ áwé aawagwál wé k̲áa.
Du x̲’aséikw yaa shanaxíx.
Du x̲’atá wushix̲él.
Dux̲á wankashxéet.
Du x̲´ax̲áni yéi awsinei wé atx̲á.
Du x̲´ayáx̲ awliyéx̲ wé kootéeyaa.
Du x̲´ayee yan yéi wdudzinéi.
Du x̲eek áwé wool´éex´.
Du x̲´eitákw yanéekw.
du x̲ikshá káx´ yaa anayéin wé jánwu.
Du x̲´óol’ néekw nooch.
Du x̲'as'guwéis'i wuduwaxaash.
Du x̲'ool' k̲'adatóox̲.
Du x̲'usgoosh áwé wulix´ís.
Du yaagú yax̲ woodláax̲’w.
Du yaagú yeix̲ woolaa.
Du yakg̲wahéiyágu tléil ultseen.
Du yéetk’ k̲aa oox̲ yei daanéiyix̲ sitee.
Dleeyg̲áa áwé aadéi aawa.aat.
Dleit k̲áach áwé awliyéx̲ wé x̲´éi shadagutx̲lítaa.
Dleit k̲áa woolnáx̲ wooshkáx̲ has al´óon.
Dleit yáx̲ kaatee wé yaka.óot'.
Dleit yáx̲ shasitee wé g̲áx̲.
Dleit yáx̲ wuduwanéegwál’ wé a kax̲yee.
Dleit yáx̲ yatee i shakéil’i.
Dliwkát sh eeltín íxde yaa neek̲úx̲u yáa kanaadaayi héen káx’.
Dzaas áwé yéi akg̲wa.oo g̲eeg̲ách' akawusneiyí.
Dzánti áwé cháatl k̲ín k̲udligéi.
Dzántik'i Héenix’ áwé x̲at k̲oowdzitee.
Dzeit áx̲ kei wlishóo.
Dzeit shuyeet uwak̲úx̲ wé yaakw.
Dzísk’u gwéinli s’igeidí g̲eiwú káx’ yéi ndu.ooch.
Dzísk’u g̲ádzi yaa anayáan.
Dzísk’u tl’óog̲u k̲a a dáali ax̲ x̲’éi yak’éi.
Dzísk’w awusteení tle a dachóon kei uwagút.
Dziyáak áwé woogoot.
E
Éech’ akaawanóot’ Yéil.
Eech kát uwak̲úx̲ wé yaakw.
Éek̲x’ yéi teex̲ dzóox’.
Eesháan, haa keidlí awsitáax’ wé tíx.
Eesháank’ kaltéelk̲ áwé haat wujixíx ax̲ dachx̲ánk’.
Eeshandéin tuwatee.
Éil’ a kaadéi kanasxá wéi kát yadu.us’ku át.
Éil’ eetínáx̲ yatee wé tax̲héeni.
Éil’ héen diyáanax̲ á yéi yatee wé al’óoni.
Éil’ héenx’ yéi dag̲aatéeyi haat kool dak̲ digéix’.
Éil’ kaadáx̲ x̲áat k’idéin aax̲ yixás’ a kajeig̲í.
Éil’ kahéeni kaa yéi na.oo wé kaháakw.
E! Shahíkx̲ haa cháli g̲aatáa yéi daatooneiyí.
G
Gáal’ g̲eiyí duxá.
Gáal' has akaháa.
Gáande wé tl’eex.
Gaan eetí kélt’ k̲ugáas’ yáx̲ yatee.
Gaan kaanáx̲ jiyawsitán.
Gáanu hás, i yeeg̲áax̲ has sitee.
Gáaxw áwé yéi duwasáakw wak̲kals'oox̲' gáaxw.
Gandaadagóogu kayéik x̲aa.áx̲ch.
Gandaadagóogu wéit wudik̲een.
Gandaas'aají k̲’eikaxwéin x̲oot kawdliyeech.
Gandaat has k̲éen.
Gandaax’ té áa has akaawachák.
Gangukg̲áx̲i has du sitgawsáan atx̲aayí áwé.
Gangukg̲áx̲i k̲únáx̲ has du x̲’é yak’éi.
Gán kak̲ásti aawas’oow wé x̲’aan yís.
Gán kak̲ásti k̲óok tóox’ neil awsi.ín.
Gánti yaakw kaadé yís gán has aawaxásh.
Gánti Yaakw Séedidáx̲ Lingít áwé.
Gánti Yaakw Séedix’ yaakw tlein yíx̲ aawa.aat.
Gán tléil du jee.
Gán wóoli a kaháadi áa kéi aawatée.
Gán yaa has anasxát’ du káani tin.
Ganyal'óot' ganaltáakdáx̲ kei wjitúk.
Gán yís akaawaxaash wé g̲éechadi.
Gawdáan wéix̲ yaa ayanasyék̲.
Gax̲toolsáa, a ít tsá gax̲too.aat.
Geesh tóot uwak̲úx̲ wé yaakw.
Geesh x̲oot wootlóox’ wé yáxwch’.
Géxtl' tléil udál.
Gijook wéit kawdliyeech.
Ginjichwáan áwé áx̲ has sitee.
Gishoo a kík ax̲ jeet wududzitáa.
Gishoo dleeyí haa x̲’é yak’éi.
Gishoo taayí k̲a dleey wóosh teen akawlis’úk.
Giyak̲w K̲wáanx̲ sitee ax̲ x̲ooní, Russell.
Giyak̲w K̲wáan yóo x̲’atángi k̲óox’ altóow.
Góon a káx’ yéi wduwa.oo wé guk.át.
Gooch a litká aadé duwatéen wé g̲ooch.
Gooch shakée áa has wudlisáa wé lingít.
Gooch shakéex’ wutusiteen wé sheech dzísk’w.
Goon dáanaa een áwé kawduwat’íx̲’ ax̲ jeeyís yáa kées.
Gooshúk̲ dáanaa yéi x̲’alitseen wé x’úx’.
Gooshúk̲ yatee du keidlx’í.
Gootl kanáx̲ yawjik’én wé naag̲as’éi.
Gootl kát áa wé g̲áx̲.
Goox' sáwé yéi has gax̲dusk̲éi wé t'ukanéiyi?
Goox̲ k̲aa jee yéi téeyin.
Goox̲ shayadahéinin ch’áakw.
Góos' tóonáx̲ ayatéen.
Guk.át ax̲ jeet kawdudli.át.
Guk kajaash yéi aya.óo.
Gúkshi yan sa.ín wé kak̲áshx̲i a káa yéi tuwa.oowú kaast.
Gúk̲l' dleit yáx̲ dag̲aatee.
Gúk̲l' wéit wusikwaan.
Gunalchéesh ax̲ x̲'éit yeeysa.aax̲í.
Gunalchéesh ax̲ x̲'éit yeeysa.aax̲í.
Gunalchéesh yéi áwé.
Gunalchéesh yéi yank̲ak̲aat áyá x̲wdihaan.
Gúnl’ aax̲ aawaxaash.
Gúnl’ yéi awa.oo nadáakw ax̲layeix̲ít.
Gúnx̲aa yaka.óot’i aawa.oo.
Gúnx̲aa yaka.óot’i du luljíni káx’ akaawak̲áa.
Gus’shúde duwatéen wé g̲agaan.
Gus’shúde x̲aatéen wé watsíx.
Gus'k'ik̲wáan l'oowú teen wududliyéx̲ wé nadáakw.
Gus'k'ik̲wáan l'oowú tléil yáax’ kooséix̲.
Gus'yadóoli taakw eetíx’ haax̲ kalyeech.
Gus'yadóoli wéide sax̲aa.áx̲ch.
Gút akaawat’éi.
Gutéix̲' áwé du éesh.
Gút yéi x̲’alatseenín k’óox̲’.
Gútl teen al’óon woogoot.
Gúx’aa a kat’óot kaawadáa wé cháayoo.
Gúx’aa tú dleeyí aawa.óo.
Gwálaa teen ch’áal’ aawas’úw k̲aa x̲’usdeiyí kaax̲.
Gwál tleik̲áa x̲’oos áwé a kax̲yee.
G̲áatl aawax̲áa
g̲áax̲ shí een áwé yawaxeex wé k̲u.éex’.
G̲agaan át x̲'oos uwatsóow.
G̲agaan daak uwaxíx wé séew ítdáx̲.
g̲alsaayít áwé du yéi jineiyí a nák̲ woogoot.
G̲alyáx̲ K̲wáan áwé G̲alyáx̲ Kaagwaantaanx̲ has sitee.
G̲alyáx̲ K̲wáan áwé Yaakwdaat k̲wáan x̲oox’ yéi s yatee.
G̲ánch áwé aan yéi adaané wéi kat'éx̲'aa yeit.
G̲aneix̲ káx̲ sh káa x̲’awdigáx’.
g̲áx̲ awdlidás’.
G̲áx̲ dleeyí ágé i x̲'éi yak'éi?
G̲ayéis’ hítdáx̲ áwé haa x̲oot yawduwax̲aa Anóoshi yéi kdunéek ch’áakw.
G̲ayéis’ layeix̲íx̲ nax̲sateet áwé.
G̲ayéis’ layeix̲íx̲ nax̲sateeyít sgóoni yoo uwagút.
G̲ayéis' a háatl’ix̲ yoo siteek.
G̲ayéis' du hít kát akaawsix’óo.
G̲ayéis' hít áa yéi jiné.
G̲ayéis' hítde kawduwanáa.
G̲ayéis' k̲’wátl dak̲ yadál.
G̲ayéis' layeix̲í jeedé x̲’awditaan du éet g̲adasheet.
G̲eey tá déilit awsik̲úx̲ du yaagú.
G̲eey tá héen yaa nalt’íx’.
G̲eitl’ du x̲’éit uwadáa.
G̲eiwú tléil du jee.
G̲eiwú wooch yáx̲ awsinei tle daak ashakaawak̲úx̲.
G̲íl' yaax̲ kanaadaa wé héen.
G̲íl' yaax̲ kei naltl’ét’ wé yadák’w.
G̲ítg̲aa ayax̲saháa yóode woogoot.
G̲ooch doogú awlixwách.
G̲ooch Yanyeidí k̲aa at oohéini áwé.
G̲u.aa l kwshé iwulx̲éidlik̲.
G̲unaax̲oo K̲wáan x̲at sitee.
G̲unaax̲oo K̲wáanx̲ has sitee wé lingít.
G̲unakadeit daat tláagudáx̲ k̲udzitée.
G̲unayáade a daat sh tudinook yeedát.
G̲unayéide at x̲aa.áx̲ch.
G̲unayéide kditlawu g̲ayéis' tíx' du jeewú.
G̲uwakaan at xáshti téel ax̲ dachx̲ánk' jeeyís ax̲ tuwáa sigóo.
G̲uwakaan déi yaax̲t woo.aat.
G̲uwakaan dleeyí aatlein yak’éi.
G̲uwakaan dleeyí stoox tóonáx̲ awsi.ée.
G̲uwakaan taayí kas’úkx̲u yís akaawaxaash.
G̲uwakaan taayí teen dleey awsi.ée.
G̲uwakaan yádi kajikáx’x̲.
H
Haa aan s’aatí Lingít shaawát áwé.
Haa a tóox’ at dult’ix’ át shaawahík dzísk’w dleeyí teen.
Haadaadóoshi kadligáas’.
Haadaadóoshi tin yéijiné wé k̲áa.
Haadaag̲oojí a oox̲ú dak̲digéix’.
Haadaag̲oojí éil’ héen diyáanax̲.áx’ dul’óon.
Haadéi at kagax̲dujéil a ya.áak x'wán yéi nasne.
Haadé yaa s k̲unatín Wáashdan K̲wáan.
Haa hídi altín.
Haa kagéide yaa ana.át.
Haa kát ayawashát wé xóon.
Haa k’idaaká aa taat kánáx̲ has at shí.
Haa k’ínk’ yan wuneeyí yayís áyá k̲ux̲waa.éex’.
Haa k̲oon sh kalneegí áwé k̲únáx̲ tuli.aan.
Haa léelk’w has du tuwáadáx̲ áwé gútk haa jeet kawduwatée.
Haandé wé ách at dusx̲a át!
Haandé wé kadulg̲óok s'eenáa!
Háas’ yáx̲ sh tudinook.
Háas' du eet yéi uwanéi yá yagiyee.
Haat kalajúx wé t’ooch’.
Haat kei wudaayí tléil ux̲satínch.
Haat kool héen yíkde dutéen nooch.
Haa tláa hás k̲útl’gi g̲áa has na.átch has du k̲’eikaxwéini yís.
Haaw héende awli.aat g̲áax’w káx̲.
Haaw yan awli.át a káa ng̲ataayít.
Haa x̲’anaatx̲ wuhán, yak’éiyi k̲áa.
Haa x̲ooní Anóoshi aaní kaadé kuwateenín.
Haa yéi áwé has duwasáakw K̲'eik̲'w Sháa Xunaadáx̲.
Has aawanéegwál’ wé gánti yaakw.
Has ang̲al'éix̲ k̲aa shukát wé at yátx'i.
Has du kagé yís yan x̲wasinei yáa eet ká, haat has k̲uwateení.
Has du léelk’w du x̲’áat áa.
Has du x̲’áakx’ yan hán.
Has du x̲’eis has at gawdzi.ée wé aantk̲eení dei káx’ yéi jineiyí.
Has g̲aduskóot áwé koogéinaa yéi s aya.oo.
Ha wáa sás shkadulneek?
Héen áanjís kahéeni x̲oot akawsixáa.
Héen a kaa yéi yatee wé káast.
Héen kaadáx̲ ákwé du een wéi kanták̲w?
Héen kanadaayí géide kei nak̲úx̲.
Héen kawulkuxú dutéen nooch wé hintu.eejí.
Héen shú at hán wé dzísk’w.
Héen shút wulihaash wé kayaaní.
Héen táat jinaskwánchi át áwé wé atxaayí.
Héent wushix̲'íl'.
Héen t'iká át la.áa du hídi.
Héen t'iká ax̲ yawashóo k̲aa x̲’usdeiyí.
Héen wantút woogoot wé gus'yadóoli.
Héen wát át wusikwaan wé gáaxw.
Héen wátt uwax’ák wé t’ási.
Héen x̲’ayaax̲ yagéi kaxwéix̲.
Héen yaa anasxát’.
Héen yáx̲ kawdiyés’ du kinaak.ádi.
Héen yáx̲ kawdiyés’ has du káayi.
Héen yíkde aawa.aat al’óon.
Héen yíkde wook̲oox̲.
Héen yíkde wook̲oox̲ wé yaakw.
Héen yík héen kanadaayí wáa yateeyi yéix’ kulax̲éitl’ nooch.
Héix̲waa yéi daadunéiyin ch’áakw.
Hintaak xóodzi akawshixít.
Hintaak xóodzi has aawal’óon.
Hintakx'óosi nóox’u kayat’éex’
Hintakx'óosi tléil yáax’ yéi aa utí.
Hintu.eejí kát wulihásh du yaagú.
Hinyaa K̲wáan Celebrationx’ has aawal’eix̲.
Hinyaa K̲wáan x̲ánde woogoot wé shaawát.
Hinyikgáaxu kindachooneit x̲oot wusikwaan.
Hinyikgáaxu kúdi awsiteen.
Hít kageidí át kawdigán wé s’eenáa.
Hít kaságu yaa anasxát’.
Hít kat'áayi yátx'i wé sée hídi káa yéi awa.óo.
Hít kat'áayi yóox’ dulyéix̲.
Hít shantú awlik’éi.
Hít shantúde akaawajeil wé x’óow.
Hít tayee gáas'i káa awliyéx̲ du hídi.
Hít tayee gáas'i káx̲ aas aawas’úw.
Hóon yís aswáat gishoo.
Hoon daakahídidáx̲ g̲ánch has aawa.oo.
Hoon daakahídidé has woo.aat ax̲ séek’ hás.
Hoon daakahídidéi nagú káaxwei g̲aa.
Hú áwé ax̲ éet wudishée.
Hú áwé x̲’ak̲g̲eewóos’.
Hú k̲u.aa áyá ch'a g̲óot yéide yan kawdiyaa ax̲ tláa, du éeshch áyá du yát saa uwatí Shaaxeidi Tláa.
I
I dlaak’ kajúxaa kát kanaljoox hoondaakahídidé.
Igayeik̲ tsá wé keitl.
I jín wulich'éx̲'w.
Ikawdzitíx̲’.
Ik̲náach'x̲ sitee wé lítaa sáxwti.
I léelk’u keekándei aneelg̲éin - x̲áat yéi adaané.
Ín g̲aa k̲ushée.
Ín tléil du jee yéi aa utí.
Ísh yíkde shalx̲óot’.
Ísh yíkde x̲áat ayatéen.
I téeli wé yi.át x̲’usyeex’ yéi na.oo.
I tundatáani kakg̲inéek.
I tuwáx’ yeewooyáat’ yóo k̲u.éex’.
Ít'chi s’íx’ k̲’áatl’ du jeewú.
Ít'ch k’wátl s’íx’ du jeet x̲waatán.
I wak̲ sheeyeex' yéi yatee.
“Ix̲six̲án,” yóo ayawsik̲á du kacháwli.
I yádi ax̲ x̲’usyeet wudig̲wáat’.
Iyateen gé ch’eix̲’w ayaadéi?
I yee.ádi ká yís áyá yá x’óow.
I yoo x̲'atángi káa yan hán!
J
Jáaji kát yaa has lunagúk̲.
Jánwu dleeyí aatlein yak’éi, gwál wé a s’óog̲u.
Jánwu shaa yaax̲t woo.aat.
Jikak̲áas' káx̲ ashayaawatée wé g̲aat atx’aan hídi yeex’.
Jilk̲áatdáx̲ áwé yéi daaduné yéi x̲a.áx̲jeen yaa chíl xóok.
Jilk̲aat K̲wáan has at shí.
Jilk̲aat K̲wáan Tlákw Aanx’ has k̲uya.óo.
Jilk̲oot K̲wáan has aax̲wsitéen.
Jilk̲oot K̲wáan has al’eix̲.
Jinkaat dáanaa yéi x̲’alitseen wé x’óow.
Jinkaat gáaxw wéit wusikwaan.
Jinkaat g̲anook has ayatéen.
Jinkaat kéet gooshí ayatéen wé káa shaan.
Jinkaat k̲aa x̲’oos a kaayí wé aas.
Jinkaat k̲a déix̲ yatee Dikée aank̲áawu du yéet ítx̲ na.aadí.
Jinkaat k̲a gooshúk̲ k̲aa x̲’oos, yéi koowáat’ du yaagú.
Jinkaat k̲a tléix' du katáagu wé shaatk’.
Jix̲an.át áwé kéit’u.
Johnch héent ayaawatée haa Aank̲áawu.
John Sobeloff yóo duwasáa - yaa ax̲ éesh yinaanáx̲, ax̲ éesh du éesh
Júx̲'aa awliyéx̲.
Júx̲'aa tóot astán du jín.
K
Káas’ héen x̲’ayaax̲ yéi yatee.
Káast wéix̲ yaa akanalgwátl.
Káax’ akawlis’úk.
Káa x̲ex̲x’u yeit káa yan awsinúk du séek’.
Káayag̲ijeit anéegwál’.
Kach’ák’waa teen akaawach’ák’w wé kootéeyaa.
Kadádzaa yeit tin woogoot yóode.
Kadás’ daak wusitán.
Kadéix’ du yát uwaxíx tatgé.
Kadúkli atx’aan hídi yeedé yéi awsinei.
Kadulg̲óok s'eenáa yaa anatéen yaa nagúdi.
Kadli.ít’ch éedaa xáanax’.
Kagán shaa kát uwaxíx.
Kagán tóode k’idéin awsiteen.
Kag̲ádaa hoon dakahídidáx̲ aawa.óo.
Kag̲akl'eedí ldakát yéix’ kanas.eich.
Kag̲akl'eedí náakwx̲ dulyéix̲.
Kag̲ák wududziteen.
Kakatáx’aa ax̲ jeet tí, Dachx̲ánk’.
Kaklahéen daak gux̲sataani yáx̲ k̲uwatee.
Kaklahéen tóot áwé g̲aatáa yéi daatooné.
Kaldaag̲éináx̲ yaa gax̲took̲óox̲, tlél g̲wadlaan yá éix̲’ yík.
Kaldáanaak̲ áwé yaakwt wujixíx.
Kals’éesjaa wéix̲ yaa nals’ís.
Kanat´á a x̲oo yéi nateech kaxwéix̲.
Kanat’á has a.éeni, has du yáa daak uwagút wé xóots tlein.
Kanéegwál’ tin yéi daaduné kaxwéix̲.
Kanóox’ áwé asx̲ítt.
Kas’éet katíx̲’aa tlein áyá yaakwt x̲atéen.
Kast’áat’ tlein áwé wóoshde ak̲éis’ ax̲ yádi jeeyís.
Kashxeedíx̲ sitee haa yeet.
Kat’íshaa Joanne Fabricsdáx̲ x̲waa.oo dzísk’u doogú yís.
Kawdudlis’eig̲í ishk̲een aa x̲waa.oo.
Kawdliyeech dunák̲ wé káax’.
Kawóot teen k̲’eikaxwéin a káa kak̲á.
Kaxéel’ sháadehánix̲ sitee wé shaatk’.
Kaxées’ tin áwé wóochdéi kadudzixát du x̲’ás.
Kaxwénaa yayís áwé x̲wliyéx̲ ax̲ yaagú yíkx’.
Kax̲ach’áak’w kootéeyaa ch’áak’ loowú néegwál’ teen x̲waanéegwál’.
Kaysaké a kóon wé kinaak’át.
K’eeljáa tin áyá séew haat ayawditee.
Kei akawahaayi góon, aawahoon.
Kéi dak̲inji s’áaxw tlein a jiseiyít k̲aa luwagúk̲ séew tóodáx̲.
Keijín ax̲ yaadéi kei jisatáan.
Kei kawduwag̲ix’i té du káak't kaawaxíx.
Keil at yátx'i latínix̲ nax̲satee yá xáanaa.
Keishísh áwé lats’áa nuch k̲utaanx’.
K’eit dux̲áayin.
Kélaa yáx̲ iyakaaxát.
Kél’t’ duwaakúx̲ dulyéix̲.
Kél’t yéi daaduné ch’áal’dáx̲.
Kenasnoow áa k̲oowdzitee wé k̲áa.
Ketlóox’u yáx̲ yatee wé k̲’eikaxwéin.
K’idéin aax̲ na.oos’ ch’eix̲’w.
K’idéin ashigóok kakúxaa layeix̲.
K’idéin gé sh.eeltín?
K’idéin has jidu.k̲éi katíx̲’aa s’aatí Dzántik’i Héenix’.
K’idéin kachák wé cháash.
K’idéin layéx yaa k’anáaxan wé gishoo yayís.
K’idéin na.oos’ a yana.áat’ani.
K’idéin yaa k̲aa shuna.át wé k̲aa sháade háni.
Kijook sáax’w k̲udzitee.
Kílaa ax̲ jeewú, tlél k̲u.aa wé át ux̲layeix̲
K’inashóo néekw áyá aawasháat.
K’inchéiyi áwé ax̲ tláa jeeyís x̲waa.oo.
Kindachooneit k̲uka.óon xáanaa at x̲aayí yís.
Kinguchwáan x'óowu du kax̲ kaawduwayaa.
K’ínk’ litséegi k̲únáx̲ yak’éi.
K’isáani át yawdiháa.
K’isáanich gán du jeeyís has aawaxásh.
Kít’aa áwé átx̲ has alyeix̲ín haa léelk’u hás.
Kóon t’aawú yéi ndu.ooch al’eix̲ yís.
Kooch'éit'aa áwé aan has ash koolyát wé at yátx’i.
K’oodás’ du éesh jeeyís aawa.óo.
Koojúxwaa káx’ áwé has akaawachák wé gán.
Kook̲énaach áwé has du een kaawaneek ya k̲oodzitee haa Dikee Aan K̲áawu Christmas yagiyee.
Kooléix̲’waa dleey gé dux̲á?
Koot’áax’aa ash katoolyát noojéen.
Kootéeyaa akach’áak’w.
Kootéeya wudulyeix̲í x̲áay yéi ndu.ooch.
Kooxéedaa eetínáx̲ yatee wé shaatk’.
Kóoshdaa haa ig̲ayáaknáx̲ yan uwahóon.
Kóox daakeit káa yéi du.úx̲x’.
Kóox tin dus.ée tl’aak̲’wách’.
Kushik̲útl’k’ wé héen táak.
Kwanlinx’ yéi aa dag̲aatée gus'yé kindachooneidí.
K'eiljáa tóox̲ yaa nak̲úx̲.
K'idéin aax̲ xásh at x̲'axéedli dleeyí, wé g̲uwakaan a téix̲i sákw.
K'idéin aax̲ xásh wé t'áa at x̲'axéedli.
K'idéin nasné wé nadáakw!
K'idéin yax'át wé lítaa x'aan.
k'inchéiyi tléig̲u teen wududzi.ée yóo kanat’á.
K'óox g̲aa al’óon áwé has woo.aat.
K’wát’ X’aadídei gax̲took̲óox̲ kéidladi k’wádi g̲aa.
K’wát’ yáx̲ kaaxát du g̲íl'ayi.
K̲aachx̲ana.áak'wdáx̲ haat aawa.át.
K̲aachx̲ana.áak'wde daak uwak̲úx̲ wé yaakw.
K̲’áach' ayawsiháa.
K̲’áach' du tuwáa sigóo.
K̲aa daakeidí wududliyéx̲.
K̲aa daakeidí yaa ndusxát’.
K̲aadaaxaashí x̲ánde kawduwanáa.
K̲áa dzísk’w a doogú sikaak.
K̲aa dzísk’w gwéinli wudichún.
K̲aa ji.eetí wéix’ duhóon.
K̲aa ji.eetí yak’éi áyá.
K̲aa kasán yáanáx̲ kudiyáat’i aa áwé yak’éi wéi s’él’ kinaak.át.
K̲aa naa.ádi kei dusgánch.
K̲’aan du tuwáa sigóo aatlein ax̲ dachx̲ánk’.
K̲aankak.eetx’ has at wooshee k̲a (ha)s aawal’eix̲.
K̲aankak.eetx’ yóo x̲’eiwatán.
K̲aa oox̲ yéi daanéiyi yís sgóon yan ashawlihík
K̲aashaashx̲áaw taakw eetíx’ haax̲ kalyeech.
K̲aashaashx̲áaw tláakw át nadak̲ínch.
K̲aashaxáshaa ax̲ jeet kala.á.
K̲aa toowú lat'aa áwé x̲’aan.
K̲aa toowú lat'aa yáx̲ du ée yatee wé kinaak.át k̲usa.áat’ tóox’.
K̲aatoowú yáax’ shayadihéin k̲ukalt’éex’ káx’.
K̲aa tuk’éi nooch g̲agaan duteení.
K̲aa t'áak áwé áa awliyéx̲ du hídi.
K̲aa t'áak áwé áa uwax̲ée.
K̲aa x̲’a.eetí awsit’áa.
K̲aa x̲’a.eetí keitl x̲’éix̲ aawatee.
K̲aax̲ aawa.ún.
K̲aax̲ haax̲ kalyéech.
K̲aa x̲'éidáx̲ kashxeedí yáx̲ yéi jiné.
K̲aa yat'éináx̲ hít yeedáx̲ woogoot.
K̲aa yat'éináx̲ x’wán daa sa.áx̲w wé k̲óok!
K̲aa yáx̲ kei jisatánch wáadishgaa.
K̲ákw yéi daané yís áwé yéi daax̲ané yá chookán.
K̲’asigóo kaltéelk̲ l’éiw kát át wusheex.
K̲’ateil tóodei yan asxá k̲a x̲’adíx’.
K̲a x̲át tsú ax̲ toowú yak'éi yaa a kaa yéi x̲at gug̲wateeyí yaa Lingít x̲at sateeyí.
K̲ee.á shukát áwé yaa gax̲took̲óox̲.
K̲eex̲'é shukwát áwé shaadanookch ax̲ léelk’w.
K̲’eikaxwéin k̲aanaawú tl’átgi kaadéi yakk̲wax̲áa.
K̲éix̲’dei nax̲took̲óox̲ shaaw g̲aa.
K̲éix̲’ K̲wáan yak’éi aadéi has al’eix̲ yé!
K̲énaa tin aawaták̲ du gúk.
K̲óo at latóowu yís áwé du ée at wududlitóow.
K̲óok shutú aawatséx̲.
K̲óok yígu ax̲ kast’áadi - ax̲ jeet áx̲.
K̲óok yíx’ has akaawachák has du naa.ádi.
K̲u.éex’dei nasx̲óot’ yá kak̲áshx̲i.
K̲ukawduwayél’ áyá - naakéedei nax̲took̲óox̲.
K̲ukawduyéil’i áwé Galyéx̲dei g̲unayéi uk̲oox̲ch wéi yaakw tlein.
K̲uk’éet’ áwé gax̲too.aat kalchaneit tléig̲u g̲aa.
K̲uk’éet’ gax̲too.áat ch’eex̲’ g̲aa.
K̲uk’éet’ yís áwé yéi daaduné wé kaltálk.
K̲unáagu jeedáx̲ jika.át yéi aya.óo.
K̲únáx̲ ánk’w áwé wé shaatk’átsk’u.
K̲únáx̲ át wujixeex wé keitl.
K̲únáx̲ áwé k̲’asigóo i shax̲aawú, a kát akawdagaaní.
K̲únáx̲ dugóogun kanágaa layeix̲.
K̲únáx̲ haa téix̲' aawasháat.
K̲únáx̲ kashéex̲’ áwé du jeet wuduwatée haa sháade háni.
K̲únáx̲ k’eeljáa áwé yei yagux̲datée ách áyá haa yaagú dák̲de tusax̲út’x’.
K̲únáx̲ wé yee woo.éex'i aa tsú yee x̲oo yéi kg̲watée toowú k'é teen.
K̲únáx̲ woo.aat gis'óok̲ yá xáanaa.
K̲únáx̲ wulich’éx̲’w yoo x̲’atánk áwé átx̲ ilayéix̲.
K̲únáx̲ x’ig̲aa k̲áa áwé wé k̲áa.
K̲únáx̲ x̲at wuditl’ák’, kaklahéen áyá aawag̲éet.
K̲únáx̲ yasixúkk chíl xóok.
K̲usi.áat’ gáan - kakéin k’oodás’ yéi na.oo.
K̲utx̲ ayanahá káax' át has nak̲úx̲ch.
K̲útx̲ toowú kalag̲é tlél áyáx̲ utí.
K̲ux̲ dak’óol’een áwé kát adatéen du k’oodás’i.
K̲’wátl kaadé yéi adaané wé gáal’ g̲eiyí.
K̲waashk’i K̲wáan at.óowu áwé cháas’.
K̲'aan yahaax’ú wutuwa.oo du jeeyís.
K̲'anashgidéi k̲áa áwé kíndei alshát du shá.
K̲'anashgidéi k̲áax̲ satéeyin.
K̲'eikaxetl'k kayaaní teen áwé g̲uwakaan x̲ali.áx̲ch.
L
Laak̲'ásk gé ax̲ oox̲ káwu?
Laaxw eetí wé k̲aa jéedáx̲ atx̲á has du g̲aneix̲íx̲ wusitee.
Láax̲ tin áwé has awliyéx̲ wé hít kat'áayi.
L at yáx̲ k̲oonook.
Ldakát át áwé k̲ux̲ dak’óol’in x̲waasáakw.
Ldakát school áwé kookíts’aa aa yéi duwa.óo
Ldakát uháan haa wduwa.éex’.
Ldakát wéi t’áa kax’ás’aa teen áwé kg̲eexáash.
Ldakát wooch x̲oot has yawdiháa.
Léinde gax̲took̲óox̲ yá xáanaa k̲'alkátsk kahaa.
Lemon Creek yóo duwasáakw g̲ayéis’ hít.
L’éx̲’kw, k̲útl’kw nasteech séew daak wustaaní
Lidzée áwé kayaaní a kaadéi kawuls’eesi áwé wéi laak̲’ásk.
Líl tíx eewustáax’ik̲!
Lingít kóoxu aax̲ du.eenín héen wantú.
Lingít x̲’éináx̲ kashxeedí áwé ashigóok.
Lingít x̲’éináx̲ yoo x̲’atánk a.áxji g̲aneix̲ yáx̲ áwé du ée yatee.
L kát i seix’aag̲úk̲ haa hít katíx̲’aayi.
L’ook kaháagu áyá yak’éi kanat’á kanéegwál’ sákw.
Lowesdéi neelhoon a kát dul.us’ku át g̲aa.
L s’eik̲x̲ usiteeyi neil áyá.
Lushik'éiyi át ákwé atxaayí?
L'ook at x̲éeshi áwé yak'éi wusxook sákw.
N
Náakw du x̲’éix̲ wuduwatee du kalóox’shani néegooch.
Náakw s’é áa yéi kk̲wa.oo ax̲ keey aag̲áa tsá wéi kashóok’ gwéil.
Náakwx̲ awliyéx̲ aasdaak’óox̲’u.
Náakw yís awsitáa wé g̲ítg̲aa.
Náakw yís kayaaní ashigóok, áa k̲u.aas akwdlix̲éitl’ k̲aa x̲’éix̲ aawuteeyí.
Nadáakw kát téen wé x’úx’ gwéil.
Nadáakw káx' yéi na.oo!
Nás’gadooshú ch’iyaash kax̲waach’ák’w hoon yayís.
Nás’gináx̲ has yatee wé Yéil naa sháade nák̲x'i.
Nás’gináx̲ k̲áax’w wé hít káa yéi jiné.
Nás'k at xáshti x'óow áwé du káa kakg̲wagéi k'oodás' sákw, wé k̲áa tlein jee yís.
Nás'k yagiyee a kaanáx̲ has yaawa.át.
Néekwch at ash yaawa.aat.
Neil has oowa.át.
Nóokch x̲at kulitán.
Nóosk káx̲ g̲aatáa yan awli.át.
Nukshiyáan x̲aagú k̲únáx̲ yalik'áts'.
P
Point Retreat eech kakwéiyi áwé
O
Oodzikaayi k̲áa áyá táakwx’ gug̲waláaxw.
Óoxjaa héen x̲’akát uwaxíx.
S
Sagú yáx̲ k̲aa yayík du.ax̲ji nooch héendei yaa ana.ádi.
Sakwnéin áwé du x̲’éix̲ x̲ateex̲ wé kals’áak.
S’éek dé has du k̲oowúde has woo.aat.
S’éek l’eedí tléil ulyát’.
Seig̲án gé i tuwáa sigóo ax̲ een yéi jiyineiyí?
S’eik̲ x̲áatx’ yak’éi cháas’.
Sgóonwaan at yátx'i hás shayadihéin Yaakwdaatx'.
Si.áat’i héen ínx'eesháa tóode akawsixaa.
S’igeidí Deisheetaan k̲aa at oohéini áwé.
S’igeidí g̲eiwú yís a gwéinli aax̲ awlixásh, wé watsíx.
S’igéidi káx̲ g̲aatáa héen táakde awsitee.
S’igeidí l’eedí yawóox̲’ k̲a k̲’áatl’ yáx̲ yatee.
Sindi Claus yáx̲ áwé dleit yáx̲ yatee du x’adaadzaayí.
S’ísaa gwéil tóox’ duhoonín kóox.
Sís’aa k̲áas’ hóon daakahídidáx̲ aawa.oo.
Sít’ yáa ilk’wát’x̲ kichyaat.
S’íx’ kawtoo.óos’i a ítnáx̲ áwé ag̲ax̲toolk̲áa.
S’íx’ x̲oot ilt’ách déi!
S'eenáat akaawagán.
S'eik̲ ash daa dleeyí aawasháat.
S'eik̲ tóode wootáax̲'w.
S'eik̲ x̲áat xás'i áwé yak'éi g̲altóot idateení latseen sákw at eel'óoni.
S'igeidí k̲a g̲ooch a kaa kashaxít wé at xáshti x'óow.
S'íx' x̲oo na.óos'!
Shaa a litká aadé dax duwatéen wé watsíx.
Sháadei hán g̲ayéis’ layeix̲í haat k̲uwatín tatgé.
Shaa káatx̲ áwé dusx̲út’x’ aas g̲ayéis’ tíx’ teen.
Shaa kináakdei yaa nagút.
Shaatk’átsk’ux̲ x̲at siteeyí ax̲ x̲’é k’éiyin wé tl’aadéin.aa.
Shaa tlein a góonnáx̲ yaawashóo wé k̲aa x̲’usdeiyí.
Shaax̲ k̲uk’éet’ haa hídi daatx̲ kanéegwál’ sákw.
Shaa yá daat na.átch wanadóo.
Shaayee Xáak. Shaayee Xáak yóo dusáagun.
Sháchgi kaa ka.éix̲ dáxw.
Sháchgi tléik̲w yee.ádi gataan.
Shaklag̲éiyi wóow daakeit áwé.
Shayadihéin Áankichx’ k̲uwa.oowu Lingít.
Shayadihéin aas gutú .ádí awsiteen yáa yagiyee.
Shayadihéin has du tl’eeg̲í wé náak̲w.
Shayadihéini at óowu wéide yaa ndusxát’.
Shayadihéin tl’áxch’ táakwde yaa k̲unahéini.
Shayeit a kát satéen káa x̲ex̲x’u yeit .
Shé a x̲oodé ayatéen du x̲’astoox̲ú.
Sheendé! Táach ikg̲washáa.
Sheet'kaadé k̲u.aa áyá wdusháayin Teik̲weidéech áyá.
Sheey kak̲áas'i du jíndáx̲ kei aawayísh.
Sheishóox̲ áwé akaawach’ák’w, kéel a káa yéi aawa.oo.
Shí áwé shukk̲walayéx̲.
Sh tóo awdlitúw g̲íx̲'jaa k̲óok al.áx̲ji.
Sh tóo g̲aa wditee ax̲ yoowú.
Shux’aanáx̲ kaldaag̲éináx̲ áwé dugwáal yá shí.
Sh x̲'áx̲das'eik̲.
T
T’áa kát k̲ushí ax̲ jeeyís - k̲ut kax̲waag̲éex’ ax̲ kawóot ka.íshayi g̲aa.
Táakwx’ kals’éesjaa dutéen nooch.
Taakw yís kinaak át áwé x̲waa.oo.
Taan áa awsiteeni yé a niyaadé g̲unéi uwak̲úx̲.
Taan geení shéi anax yéi yatee.
Taatch x̲at gug̲ajáak̲.
Taat kanax̲ oonk̲al'eix̲ín.
Taat kanax̲ x̲at wusix̲ék̲ wé katl’úk̲jaa.
Taatx’ áwé has al’óon wé k’ákw.
Táax'al' x'aan áwé ax̲ tl'eik̲ tóot yawdig̲ích.
Teet áa kaadé x̲aatéen.
Teey woodí dustéix̲.
Teey woodí naaxeinx̲ dulyéix̲.
Té géit kaawagwátl wé kooch’éit’aa.
Teik̲weidí dachx̲án áyá x̲át.
Téil dei yaax̲t la.át.
Téil yéi aya.óo at doogú aklas’ék̲x̲i yís.
T’eixáa een áwé cháatl has aawasháat.
Téix’ gwáa wégé átx̲ dulyeix̲ín chooneit sákw.
Té k̲áas’de wdzigeet.
Té tlein kát áa wé ch’áak’.
Té tlénx’ héen táakde duwatéen.
Tínx̲ kaxwéix̲ uwayáa tl’átgi káx’ k̲u.aa ka.eix̲.
Tíx’ k̲a x’óow tin g̲eeg̲ách' awliyéx̲ t’ukanéiyi jeeyís.
T’óoch’ g̲ayéis' yadál.
T’óoch k̲a tl’áatl’ yáx̲ dag̲aatée gandaas'aají.
T’óoch’ yáx̲ yatee a gwéinli wé dzísk’w.
T’óoch’ yáx̲ yatee wé hít ká x’úx’u.
T’óok’ x̲oodé daa ax̲ wudzigít.
T’ooch’ aa yéi nateech wé x̲’aan eetí.
T’ooch’ kaanáx̲ áwé at dus.ée.
T’ooch’ k̲a x̲’aan yáx̲ yatee wé yaka.óot’ x'óow.
T’ooch’ yáx̲ shasitee.
T’ooch’ yáx̲ yatee a gooshí wé kéet.
T’ook kát as.áa du yádi.
Toow s’eenáa át has akawligán.
Toowú néekw jiyeet g̲áax̲ wé shaawát.
Toowú néekw k̲aa káa yéi teeyí, tlél oodul'eix̲.
Tóos’ hítdáx̲ du x̲úx̲.
Tuháayi teen áwé át kawtusix’óo.
tuk̲’atáal x̲’usdé awdiyík̲.
Tula.aan een du éet x̲’aawatán.
Túlix̲’aan tín x̲’aan yilayéx̲.
Tusconx’ aa sax̲waa.áx̲ gus'yé kindachooneidí.
Tux̲'wáns'i náagú náakw dulyeix̲ín ch’áakw.
T'á x̲'alitséen Juneaux'.
Tl’aadéin áwé át tán wé k̲óok.
Tláakw ashawlihík wé kadádzaa yeit.
Tláakw ax̲áa du aandaayaagú.
Tláakw áyá haa kg̲watée wult’éex’i yá kaklahéen.
Tlaakw naadaayi héen kulix̲éitl’shán.
Tláak̲ du eedé ksixát.
Tl’aak̲’wách’ een áwé awsi.ée wé kaxwéix̲.
Tl’áatl’ aas yít wudik̲een.
Tlaax̲ áa yaa kana.éin.
Tlágu aayí aan yaduxas’ át aawat’ei.
Tlag̲anís aan kwéiyi tugáas’ix̲ has awliyéx̲.
Tlak’g̲aa áwé anax̲ daak has aawal’eix̲.
Tlákw Aandáx̲ haa shoow sitee.
Tlákw Aan K̲wáan G̲unanaa has du x̲oodé yóo has .átgin dahoon káx̲.
Tlákw kaduk’énx’ wé cheech.
Tlakw s’eenáa a káa yéi teech eech kakwéiyi.
Tl’átgi káa yagéi wé tl’áak’.
Tl’átki káa yéi teex̲ k̲’eishkaháagu.
Tle a tuwán áwé atx̲á daakahídi áa wdudliyéx̲.
Tle hít tuwán áwé kóok̲ áa kei has akaawaháa.
Tléi a x'aant áwé daak̲ wudig̲wát' wé yadák'w.
Tléi ch’ákw x̲á wé aatx̲ kéi haa wsidák̲.
Tleidahéen, yéi at woonei.
Tleidahéen áwé Yaakwdaat awlihaash wé kanóox’.
Tléi déix̲ k̲’ateil yáx̲ áwé wutusineix̲ shákw kahéeni.
Tleidooshú g̲uwakaan wutusiteen tléix’ yagiyee.
Tleidooshú k̲aa x̲’oos yéi kliyáat’ wé kaay
Tleidooshú táakwx̲ áwé sitee ax̲ dachx̲ánk’.
Tleikatánk áwé kanat’áx̲ x̲oo yéi nateech.
Tleikatánk kanat’á een yak’éi.
Tléi kawdzitíx' a yá shawtoot'éex̲'i.
Tleik̲áa dáanaa ax̲ éet hís’.
tleik̲áa k̲a tléix' áwé du katáagu.
Tleik̲áa waat yéi kg̲waadláan.
Tléik̲w at x'aakeidí áwé ts'ítskw gánde nagoodí tóox' yéi nateech.
Tléik̲w g̲óot awsi.ée du sakwnéini.
Tléik̲w kahéeni awdináa.
Tléik̲w kahéeni áwé átx̲ dulyéix̲ kasék̲’x̲u yís.
Tléik̲w wás’i áa kaawa.aa.
Tléik̲w yádi has aawa.ín.
Tléil awuskú xóots k̲oowú káx̲ wugoodí.
Tléil áyáx̲ at wuneiyí, jinaháa áwé yóo daayaduk̲áa nooch.
Tléil uyaa wé aan káa k̲ududziteeyi yoo x̲’atánk géide k̲udunoogú.
Tléil x̲wasakú g̲eey kanax̲ k̲utées' yóo duwasáagu x̲áat.
Tléil yáax’ yéi aa utí g̲unakadeit.
Tléil yá dáak̲ káx’ yéi utí wé g̲anook.
Tléináx̲ k̲áa áx̲ yaa nagút.
tléináx̲ t’ooch’ k̲áa haa x̲oo yéi yatee.
Tléi ult’íx’ch taatx’ wéi hít daadáx̲ kax’áasjaa héen.
Tléix’ dáanaa yéi x̲’alitseen katíx̲’aa x’úx’ daakahídeex’.
Tléix’ gút akaawahées’.
Tléix’ k̲aa x̲’oos, yéi kliyáat’ wé tíx’.
Tléix’ k̲’ateil yáx̲ áwé liyík wéi xén.
Tlék’g̲aanáx̲ áwé has wuduwax̲oox̲.
Tlé kílaa kát áwé k̲aa x̲’eix̲ has at wootee.
Tlél aa k̲wasatínch wé k’ákw yóo duwasáagu aa tsísk’w.
Tlél a káx̲ yiseix’aag̲úk̲ wé yaakw kakúxaa.
Tlél át awu.aat.
Tlél déi x̲wateen ax̲ kawóot ka.íshaa.
Tlél dé tuk̲daa.át du.ús’k.
Tlél góos’ k̲oostéeyin tatgé.
Tlél kei gux̲lats'áa i daat shkalneek.
Tlél k'idéin i x̲'éi x̲a.áx̲ch.
Tlél Lingít sh kalneegí sakú kichx̲.anagaat daat.
Tlél tlax̲ kooshx̲’íl’k yáa kaxwaan.
Tlél ushik'éiyi aa yoo x̲'atánk áwé tsá a.ax̲ji nooch .
Tlél ux̲gank̲áas' teen ash kayeelyádik̲!
Tlél x̲´adaadzaayí du jee.
Tle yeedát yáatx̲ haa kagux̲dayáa.
Tl’iknaa.át een duk̲éis’.
Tliyaa aan a k̲wáan haa x̲ánt has uwa.át.
“Tliyéix’, jinaháa haa kát g̲waaxéex,” yóo x̲’ayak̲á du tláa.
Tl’ook̲ du jín daa yéi yatee.
Tlóox̲ tlél toox̲á.
Tl’úk’x̲ awsiwadi shaawát daatx̲ sh kalneek k̲udzitee.
Tsaa doogú at xáshti téel áwé a kaax̲ sh tuklig̲éi.
Tsaa eex̲í teen yak’éi at x’éeshi.
Tsaa eix̲í du daagú ágé a yanáax̲ at dutaan?
Tsaa eix̲í tín áwé yak'éi t'á at x̲éeshi.
Tsaa Éix̲' kaadáx̲ áwé yawtuwadlaak̲ ch’a k’ikát wé kaneilts’úkw.
Tsaagál’ át dulyeix̲ín ch’áakw.
Tsaa geení aankadushxit át tin akaawshixít.
Tság̲aa een yaakw daak has akawliták̲.
Ts’ak’áawásh Deishúdáx̲ has aawa.oo.
Ts’ats’ée áwé x̲waa.áx̲ tatgé ts’ootaat.
Ts’axweil át kawdliyeech.
Ts’éekáx̲k’w has aawa.ín.
Tséek éen has awsi.ée wé chaatl.
Ts’ootaat kéi ax̲ wudzigít.
Ts’ootaat shax̲wdinúk.
Ts’ootsxánch uwasháa ax̲ kéek’.
Tsu tsá yá naax̲ satí k̲u.aa áyá yaa Téel' áyá haa shukáx̲ sitee, L'eeneidí.
Tsú yáa ax̲ tláa k̲u.aa Sheet'káx' áyá k̲oowdzitee. K̲a du éek' tsú áa k̲oowdzitee.
Tsu yéi wunak̲á!
U
ús'aa een daa dushóoch
Ux̲ganhéen s’eenáa káax’ has dak̲éis’in.
Ux̲gank̲áas’ tin áx̲ akdulgaan.
W
Wáang̲aneensx’ yanax̲ kei shak’íx̲’ch ax̲ yoo x̲’atángi.
Wáa sá koogéi i yaagú?
Wáa sáyá koogéi wé k'wát'?
Wáa yatee shax'sáani sá ash kudlénx̲aa?
Wáa yateeyi lingít sáwé wa.é?
Wáa yateeyi yéix’ at gutú.ádi g̲alsháatadi g̲adulshátch.
Wáa yateeyi yéix’ kadás' kakandageich.
Wáa yateeyi yéix’ yáax’ yéi aa nateech táakw kánáx̲ wé k̲aatoowú.
Wak̲dáanaa waak̲t akal.át.
Wak̲kadóox’ du yáa yéi duwa.óo.
Wanatíxch wusitáax’ du wankach'eek̲.
Wás’ kadánjaa áwé tláakw k̲uya.óo.
Wasóos áwé a dleeyí yak´éi.
Wasóos l´aa tux̲áni yak´éi wash een.
Wasóos wé akahéix̲i jee shayadihéin.
Was´x´aan tléig̲u aa g̲áa woogoot ax̲ tláa.
Washéen kayéik aawa.áx̲.
Watsíx áa káa daak has awlikél’ wé g̲ooch.
Watsíx a lututúk̲l’i tléil tlax̲ ugé.
Watsíx dáali agawdzi.ée.
Watsíx dleeyí áwé x̲waax̲aa.
Watsíx g̲ádzi yei akanaxásh.
Watsíx ítx̲ yaa lunagúk̲ wé g̲ooch.
Wé áa kánáx̲ yan uwahóowu watsíx a ítnáx̲ yan uwak̲úx̲ wé yaakw.
Wé áak’w a daa yaawagút.
Wé áak’w déint áwé át woogoot wé shéech dzísk’u tlein.
Wé áak’w héeni oowat’áa.
Wé áak’w k̲únáx̲ a dagiygé áwé watsíx at hán.
Wé aan daat kanahík wéix̲ yaa nashíx.
Wé aan k̲áax’u wéix’ woosh x̲oot has wudi.át.
Wé aank̲áax'u wéix' woosh x̲oot has wudi.át.
Wé aantk̲eení woosh ji.een gán has aawaxásh.
Wé aantk̲eení woosh ji.een gán has aawaxásh.
Wé aas chéx̲’i tayeet áwé took̲een.
Wé aas goowú aax̲ aawas’úw.
Wé aas goowú káa woonook.
Wé aas k’iyeet áwé has k̲een.
Wé aas seiyít wujixíx séew tóodáx̲.
Wé aas tlein jiseiyíx’ wutudlisáa.
Wé áat’lani du jíndáx̲ awlig̲oo.
Wé áat’lani nóox’ tóodáx̲ aawaxás’.
Wé akahéix̲i jeedáx̲ k’únts’ has aawa.oo.
Wé al’óon tlél wáa sá wootee.
Wé atx’aan hídi yee áwé áx̲ ashayaawatée wé x̲áat.
Wé at x'aakeidí ín x'eesháa tóox' yéi na.oo.
Wé at yátx’i aan daat kanahík has awsiteen.
Wé dís kagáni káax’ yéi jiné.
Wé dóosh a jíni dleit kaax̲ kínde alshát.
Wé dóosh a jíni dleit kaax̲ kínde alshát.
Wé dóosh kadag̲áax̲.
Wé du aan eetí déin áwé g̲aatáa yan awli.át.
Wé du k̲’wádli a yana.áat’ani a náa yan aawatán.
Wé du tuwáa sigóowu g̲áach aawa.oo.
Wé dleey yat'éex'.
Wé dleitdáx̲ kalóox̲jaa tayeex’ yan tán héen sákw.
Wé dzísk’u ítx̲ yaa nagút ax̲ éek’.
Wé dzísk’u tlein a ítx yaa na.át wé g̲ooch.
Wé dzísk’w a lututúk̲l’i a kaax̲ kéi akaawas’él’.
Wé éil’ héen diyáanax̲.á adawóotl yáx̲ áa at yatee.
Weenáa x̲´é áwé át woohaan.
Wé gán aan nagú wé k̲áashaan du shóot ag̲ida.aagít.
Wé ganyal'óot' s’oow yáx̲ yatee.
Wé gawdáan yádi át wujik’éin.
Wé gúx’waa ká g̲ánch nadáakw káa yan sa.ín.
Wé g̲áal’ g̲eiyí atx̲á aan nagú i léelk’u x̲ánde.
Wé g̲aatáa yéidaanéiyi at gutóodáx̲ haat uwagút.
Wé g̲áatl ax̲ tuwáa sigóo.
Wé g̲agaan kei yaséich wé k̲eix̲’é k̲uwahaayí.
Wé g̲anook has du déint wudik̲een.
Wé g̲ayéis’ tíx’ áwé du jín táakt yawdig̲ích.
Wé g̲uwakaan yádi a tláa teen yóode yaa nashíx.
Wé haa sháadeiháni gunalchéesh haa jeeyís yéi yanak̲éich.
Wé héen sháak áx’ áwé atx’aan hídi áa awliyéx̲.
Wé hít a daaká k’idéin wududzinei.
Wé hít a gukshutúdáx̲ kasixát wé kaxées’.
Wé hít ká aa yéi jiduné.
Wé hít s'aatí John yóo duwasáakw.
Wé hoon s'aatí jeeyís yéi jiné wé shaatk’.
Wé hoon s'aatí teen yóo x̲’ali.átk ax̲ aat.
Wéide wook̲oox̲i káa a ítde kk̲wagóot.
Wéidu g̲ánch gwéili nadáakw káa yan satí.
Wéi kas’éet katíx̲’aa ax̲ jeet tí.
Wéi kashóok’ gwéil ax̲ x̲eek káa yan tí.
Wéis´ du shax̲aawú át woo.aat.
Wéi Sheet’kaadáx̲ adátx’i gank̲óox’ áwé has du ée at dultóow.
Wéit .áx̲i kinaak.át a ká áwé aadé x̲wsiteen i gwéili.
Wéit lingít ánk’w áwé kei has anaswát.
Wéit tan s’íx’, kaadé x̲wsiteen wé lítaa.
Wéit tin x’úx’ áwé a káa yan kaysitán i kooxéedayi.
Wéix’ has at shí k’isáani, Ginjichwáan áwé.
Wéix’ yéi jix̲aneiyí kaldáal’ix̲ áwé x̲at sitee.
Wé íx̲t'ch du éen akaawaneek wáa sá at gug̲waneiyí.
Wéix̲´ tlein aawashaat.
Wéix̲ yaa na.ádi watsíx, xóots a ítx̲ yaa nagút.
Wéi yaakw yax̲ak’áaw kas’éet áa yéi du.oowú k’idéin yéi agux̲lasháat.
Wé káa a geektdáx̲ áwé yaa anaskúx̲ du yaagú.
Wé káast kaadéi lít wé a x'éix'u.
Wé káayag̲ijeit káa g̲anú.
Wé kag̲eet k̲únáx̲ has saligaaw yaa Aank̲áawu G̲eey.
Wé kag̲ít tóox̲ yaa ntoo.ádi awdlidées.
Wé kóok kax’ás’ti a náa yan aawatán.
Wé kóok̲ a yee kawjig̲ít.
Wé k’wátl kanáak ádi k̲út x̲waataan.
Wé k̲áa ax̲ éesh jeedáx̲ aanka yeix̲a aawahées’.
Wé k̲áa du dachx̲ánk’i yís gawdáan aawa.óo.
Wé k̲áa du jishagóoni k̲ut kaawasóos.
Wé k̲áa dzísk’u shaayí gangooknáx̲ as.eeyín.
Wé k̲áa góon awsiteen héenák’w táade.
Wé k̲aa g̲áax’w ax̲áa nooch.
Wé k̲áa jeeyís hít wududliyéx̲.
Wé k̲áakwt iwuneeyéen áa k̲úx̲ teedataan.
Wé k̲áa neech káx’ áwé g̲alsháatadix wududliyéx.
Wé k̲aa sháade háni k̲aa x̲áni daak uwagút.
Wé k̲áashaan aan yaduxas’ át du jeewú.
Wé k̲aashaxáshaa yalik’áts’
Wé k̲áa watsíx aawaják̲.
Wé k̲áa watsíx téix̲’i akawlis’úk.
Wé k̲oowajag̲i aa du daach kalneek x’úx’ kaa yéi yatee.
Wé k̲u.éex’ túxjaa duwa.áx̲ch aadé.
Wé k̲’wátl a kat’óot ashawlihík tléik̲w tin.
Wé litseeni óoxjaa géide áwé yaa has na.át.
Wé naakéedáx̲ lingít g̲unayáade yóo has x̲’ali.átk.
Wé naakw a daakeidí áyá.
Wé Coscodáx̲ awóo atx̲á g̲aa.
Wé saak̲ a x̲’énáx̲ áwé kadul.eesh wé k̲áas’ kaadéi.
Wé s’áaw a kát isa.eeyi k’wátl yana.áat’ani goosú á?
Wé sakwnéin éewu yan ga.eet yig̲áa x̲a.áa áwé.
Wé s’eek gandaas'aají kúdi aawat’ei.
Wé s’íx’ g̲áax’w a káa yéi yatee.
Wé stóox a kanáakx’ yan sa.ín wé at téix̲i.
Wé shaa a déinde áa yaa nagút.
Wé shaa dayéen áayáx̲ oowahán.
Wé shaa shakéede duwatéen wé g̲agaan x̲’usyee.
Wé shaatk’ du kacháwli áwé yéi yatee.
Wé shaatk’ du léelk’w jiyáx̲ dak̲éis’.
Wé shaatk’ gúx’aa kát cháayoo ax̲ jeet awsi.ín.
Wé shaawát du g̲ushká yan awsi.ín du s’íx’i.
Wé shaawát g̲ánch kat’éex’ du jeet wuduwatée.
Wé shaawát Ik̲kaa lingítx̲ sitee.
Wé táay káa yéi na.oo wé káts.
Wé TV a dayéen áa.
Wé tá i waak̲dáx̲ na.óos'!
Wé tóonáx̲ k̲aateen kaadé awsiteen du yahaayí.
Wé tlagu hídi gaannáx̲ wuduwanéegwál’.
Wé tléik̲w a daakeidi yís áyá.
Wé tléix’aa yáx̲ ágé yan uwanée?
Wé ts’ats’ée g̲agaan x̲’usyeet áa.
Wé tséek a lú yalik’áts’.
Wé bus yig̲áa x̲a.áa.
Wé wanadóo latíni táach uwaják̲.
Wé wanadóo yádi k̲ut wudzigeet.
Wé watsíx a doogú awlixwách.
Wé x’aa a jiseiyí áa yan uwak̲úx̲ wé yaakw.
Wé x’aa g̲ei xóon tléil aan utí.
Wé x´aháatde nagú.
Wé x´akaskéin daax´ áwé yéi jiné.
Wé x´ees du kaanáx̲ yatee.
Wé x̲´aan yayát´k wé yées stoox tóox’.
Wé x̲áat a jeig̲í teen yax̲ ayawlixásh.
Wé x̲áat a kajeig̲í aax̲ yéi awsinei.
Wé x̲áat a kajeig̲i akát oowaxúk.
Wé x̲áat g̲ákw yáx̲ oowaxúk.
Wé x̲aat kanat'á kahéeni káa yéi gax̲too.oo.
Wé x̲áat yik.ádi kanasxá naaliyéidei.
Wé x̲’agáax’ daakahídi gaawú ik̲náach' tin wududliyéx̲
Wé yaakw tlein Aangóonx’ tliyéi yéi wootee.
Wé yáay yax̲ woodláax̲’w.
Wé yadak’átsk’u chooneit tín áwé aawat’úk wé ts’ísk’w.
Wé yawat’aayi goon héeni g̲áa woogoot.
Wé yées k̲áa du húnx̲w ítx̲ yaa nagút.
Wé yées xwaasdáa g̲ákw yáx̲ yatee.
Wiktáawya k̲wáan áwé wé shaatk´.
Wildflower Court wé hospital t’ak̲ká yéi yatee.
Wooch g̲unayáadei ch’éen i dlaak’ jeewú.
Wooch teenx̲ yee nastí.
Wooch yáx̲ x’wán anayl’eix̲ gáande yaa nay.ádi.
Wool tlein áwé woos´éil’ wé g̲eiwú.
Woosh gax̲dusháa a kayís áwé yées l’aak awak̲aa.
Woosh gunayáade teel x̲aateen.
Woosh g̲uwanyáade kwdigéi túlx’u.
Woosh yaayí hél du jee.
Woow tunéekwdáx̲ áwú wooneix̲.
Wóosnáx̲ tíx´ yáanáx̲ litseen.
Wóow yéi awsinei.
Wuditláx̲ a tuk̲daa.
Wudix’ís’ du goosh.
Wuduwax̲oox̲ yóode wé k̲aa s'aatí.
Wudli.uk gé wé yat’aayi héen?
Wuls´eexí wé x̲éel’ lichán.
Wusi.áax'w du yoo x̲'atángi, ch'a aan áwé du x̲'éide k̲oowdudzi.aax̲.
X
X´aadáx̲ wook̲oox̲ wé yaakw.
X’aa g̲eiyí niyaadé kei ayawli.át.
Xáak hél daa sá a toowú.
X´aa luká áwé áa yéi nateech wé tsaa.
X’aalx’éi yak’éi lag̲wán yís yéi wdusneiyí.
Xáanaa atx̲aayí yís g̲áx̲ akawlis’úk.
Xáanaax’ áwé du.áx̲ji nooch tsísk’w.
X’aan át iwax̲oot´í tlél ushk´é.
X´áan yinaa.át yéi aya.oo.
Xaas al´oon woogoot.
X´áas tóot áwé át woohaan.
X´áat´ káx´ áwé yéi wootee Naatsilanei.
Xáatl´ák̲w du x̲´éi yatee.
Xáatl kát woojixíx wé yaakw.
Xáats´de yaa k̲unahéin.
X´áax´ kahéeni yéi wtusinei.
X’áax´ yak´éi g̲uwakaan dleeyí een.
X´ádaa yéi ndu.ooch lítaa yís.
Xákwde ayawadlaak̲.
Xákwl´ee yak´éi yéi wdusneiyí.
Xán hél ushk´é wé microwave tóox´ yéi du.oowú, yéi áwé x̲waa.áx̲.
Xáshaa yéi ndu.ooch gán yéi daa duneiyí.
X´at´daa yéejayee héenák´w át nagútch.
X´átgu áwé Shangukeidí has du at.óowux̲ sitee.
X´éedadi kaanáx̲ yéi ax̲ wudzigít at gatóox’.
Xéel´i kútx̲ at tukayátx’i yagéi.
Xéen áwé woogéi yá k̲utaan.
X´eesháa yaa anatán.
Xéesh áwé du lidíx̲´ yéi yatee.
Xéidu x̲waa.oo.
X’éig̲aa átx̲ sitee k̲usax̲án.
X´eig̲aa Lingít áwé wa.é.
Xein woogéi yá k̲utaan eetíx´.
X´éitaa nageich Jilk̲ootx´.
Xéitl a káa kawduwach’ák’w yá kées.
Xéitl kakéin k’oodás’ ax̲ yageeyí kaadéi áa k̲aa jee kaawak̲aa ax̲ léelk’wch.
Xeitl l´úkgu yóo tliyaawú.
Xeitl naax̲ has sitee Shangukeidí.
Xeitl táax´ayi x̲at wusitáax’.
X´éix̲ k̲aa x̲´éi yak´éi.
Xén tlél ushk´é kaháakw een yéi wdusneiyí tlél áyáx̲ daa yéi jinduneiyí.
Xi.aat k̲uwaháa.
Xídlaa yéi wdu.oowú, yaaw teen tlél uldzée nooch.
Xít´aa een du neilí axít’ nooch.
Xíxch’ at.óow woosh jeedé du héin nooch.
Xíxch' a yáx' kax̲waach'ák'w.
X´óol´ áa litseen Aangóon tuwán.
Xóon wuduwanúk.
Xoots k’oodás’ tóot ax̲waal’eix̲.
Xóosht’ has du yá yéi has ana.eich x̲áade yaa has jinda.ádi.
Xóots du x̲’us.eetí áwé awsiteen wé kíki aa.
Xóots tlein áwé aawaják̲ wé k̲áa.
Xóow héen wát yéi wdudzinei.
X´óow yéi aya.óow.
Xudzidaa K̲wáan áwé Aangóon k̲u.oo.
X´úkjaa héen káa yéi wootee.
Xunaa K̲áawu áwé tlax̲ k̲únáx̲ has litseen.
X’ús´ tlax̲ k̲únáx̲ si.áax´w.
X’úx’ kaadé awsiteen gáaxw yahaayí.
X’úx’ wux̲áax’u yeeg̲áa áyá took̲éen.
X'éetadi a tóox´ awdlisín.
X'oon gaawx' sá?
X'ús' teen shawduwax̲ích.
X̲aaheiwú tleik̲wx̲ sitee.
X̲’áakw hél a kajeig̲í k̲oostí.
X̲’áakw útlx̲i yéi awsinei.
X̲´áal´ toox´ wutusi.ée.
X̲’aan aan dulyéix̲ téil.
X̲aanás´ awliyéx̲ wé k̲áa.
X̲’aan ch’éen i shax̲aawú tóox’ kei kg̲wak’éi.
X̲´aan gooknáx̲ áwé yéi ak̲eech.
X̲’aan kakéin haat yéi x̲wsiné kasné yís.
X̲’aan kawlikís’ k̲u.aa wé kélt’ ch’a uwat’áa.
X̲’aan yáx̲ kakéin g̲aa neelhoon.
X̲’aan yáx̲ kawdiyés’ wé g̲áach.
X̲’aan yáx̲ teeyí gis’óok̲, tlél dultínx̲
X̲´aan yáx̲ x̲´akasék̲´waa yéi aya.óo.
X̲’aan yáx̲ yatee ax̲ k’oodás’ i.
X̲´aan yáx̲ yatee du washká.
X̲aat áyá kagax̲tooháa.
X̲áat jeig̲í du lítayi kaax̲ aawa.óos’.
X̲áat teen áwé shawdudlihík kaxwénaa.
X̲áat yádi g̲ík̲s yís akaawaxáash.
X̲áat yádi héen sháakdáx̲ asg̲eiwú.
X̲áat yik.ádi yak’éi k’ínk’ x̲oox’.
X̲áat yís áwé has akawliník Yéilch, wé kéidladi k̲a kag̲eet.
X̲aatl´ áwé yagéi Jilk̲aatx´.
X̲áaw yan x̲út´.
X̲´áax´w útlx̲i áwé yak´éi.
X̲áay een áwé x̲waliyéx̲ wé kanéist.
X̲aayi naadé nax̲too.aadí.
X̲áay kayeix̲ tág̲u a takáx’ yéi na.oo.
X̲´agáax´ áwé litseen yéi yaawak̲aa ax̲ léelk’w.
X̲’agáax’ daakahídix’ ali.áx̲ch wé g̲íx̲'jaa k̲óok.
X̲’agáax’ has du g̲aneix̲íx̲ sitee.
X̲’agáax’ hítx’ áwé kashéex̲’ shí áa dushí.
X̲’agáax’ tóonáx̲ k̲aa yakg̲wahéiyagu litseen.
X̲’aháat a kináak áwé át akawsix’óo, wé du saayí.
X̲´akakeix̲í aan wuduwa.áx̲w.
X̲alak´ách’ katéix̲i ax̲ x̲’éi yak´éi.
X̲´al´daakeit awliyéx̲.
X̲´al´daayéeji éik̲t woojixeex.
X̲aldleit kinaa.át yéi aya.óo wé g̲unanaa k̲áa.
X̲´alitseen wé x̲alt´ooch’ doogú.
X̲askáax´ g̲aatáa x̲´éit oogootch.
X̲át´aa yéi awsinei ax̲ éesh.
X̲at wulixwétl wé seew.
X̲´awool kayáashi kát áwé át woonook wé shaawát.
X̲éel hítx̲ dulyeix̲.
X̲eel neech ká yéi nateech xóon wudunoogú.
X̲éet’ a daat sh kalneek k̲udzitee.
X̲éex̲ wuduwa.áx̲.
X̲eil yáx̲ x̲’ayatee.
X̲´eint’áax’aa ch’áakw du x̲’éi yéi ndu.eich shaawát.
X̲´eis´awáa l’eix̲í kuljée nooch.
X̲´éishx´w áwé nageich k̲utaan ítdax̲.
X̲’oon yéi ndu.ooch wé at doogú kaséik̲’w yís.
X̲’wáat’ héen táakde has ayatéen.
X̲'áakw at x̲'úx̲u haa x̲'éis sa.í stoox kaanáx̲.
X̲'aan wusit'áax̲'.
X̲'aan yáx̲ wutuwanéegwál' a yá.
Y
Yaa Aangóont áyá la.áa haa hídi Aanx'aagi Hít yóo duwasáakw.
Yáa a daat x’úx’ yáx̲ áwé a daax’ yéi jix̲waanei.
Yaa at gag̲ayaayít yéi aya.óo wé gukkudayáat’.
Yáa ax̲ éesh yinaanáx̲ k̲u.aa áyá Anóoshix̲ wusitee, Héenx̲ K̲uwala.aadíx̲ wusitee.
Yaa ax̲ léelk'w ax̲ tláa yinaanáx̲ K̲éin yóo dusáagun yaa Xutsnoowúdáx̲.
Yaa gagú a yinaadé wé áa agax̲tool’oon yé.
Yaa indashán óosh gé!
Yaa kanajúx wé toolch’án.
Yáakw áa kát wuk̲oox̲.
Yaakwdaatx’ áwé ch’iyaash kát át k̲uyawagoowún héen kát.
Yaakwdaatx’ hél k̲oostí kalchaneit.
Yaakwdaatx’ yéi has yatee yeedát G̲unaax̲oo K̲wáan.
Yaakw k̲a g̲eiwú asg̲eiwú jishagóonx̲ sitee.
Yaakw tlénx’ has ax̲áach, dax̲áchx’i.
Yaakw yíx’ yan tí wéi kas’éet kag̲éikwaa.
Yaa k̲aa lunagúg̲u a kayéik has aawa.áx̲.
Yaa k̲u.éex' k̲óox' k̲u.aa áyá ax̲ yá wdudlit'áa yá saa K̲aajaak̲wtí.
Yáa k̲utaanx’ aadéi k̲ugax̲tootéen ixkée ch’a g̲aax̲tusatéen wé sháa.
Yaa L'úx yinaanáx̲ yá saa áyá yaa L'úx áyá has aawahéin.
Yaa nak̲úx̲ stéen kaa x̲’anaat áwé hán wé dzísk’w tlein.
Yaa naxúk ax̲ naa.ádi.
Yaa neechx̲ yaa neegúdi yéi kg̲isateen yá katóok.
Yaa ntoo.ádi áwé, daak wudzigít yax̲ akaawax̲ích wutuwa.ini kaneilts’úkw.
Yáat aayi kát ag̲waax̲sateenín.
Yáat hán du x'óowu teen.
Yá atk’átsk’u li.oos ch’ak’yéis’ yáx̲.
Yaa uháan haa naax̲ sitee, Yéil áyá haa shukáx̲ sitee.
Yaawat’ayi káaxwei ínx'eesháa tóot haat aawsi.ín.
Yaawdig̲íl du túlaayi.
Yaax’át yá kas’úwaa ax̲ jeeyís.
Yá ax̲ l'eix̲ k'oodás' a wán shóot at k̲á.
Yadál wé tináa.
Yagéi a kaayí wé áa tlein.
Yaka.óot’ x’óow aawak̲áa du séek’ jeeyís.
Yá kas’úwaa teen a yíkdáx̲ x̲út’.
Yá kat’íshaa at xáshdi téel aan x̲ak̲éis’.
Yá keijín yagiyeedáx̲ katíx̲’aa s’aatíx̲ x̲at gux̲satée.
Yak’éi wé kaháakw laak̲’ásgi x̲oox’.
Yak’éiyi aa g̲ayéis’ neil tí kduch’áak’w lítaa sákw.
Yak’éiyi daa.át aax̲ du.óow wé hoon daakahídi.
Yak’éiyi náakw áwé yéi awsinei yáa kaxweitl káa yéi aawa.oo.
Yak´éiyi x̲´ayeit áwé du jeewú ax̲ aat.
Yá k̲ut'aayg̲áa gági ugootch yee éesh.
Yalik’áts’ du g̲altulítayi.
Yan aas daadáx̲ kayeix̲ áwé átx̲ gag̲ilayéix̲ s’agwáat yáx̲ kaséik̲’x̲u sákw.
Yan ashawlihík yá haa tláach.
Yan awsinéi du s’ís’aa hídi eetí yís.
Yanéegu lingít x̲ánde wudoowax̲óox̲ wé íx̲t'.
Yanshukáx’ áwé k’idéin wutuliyéx yaa k’anáaxan.
Yan shwudzinéi.
Yan tután.
Yan uwaneiyi hít kaságu g̲áa kawduwak̲áa.
Yan yéi jiwtooneiyí a ítnáx̲ tsá gax̲too.aat.
Yasátk aadéi ashigóogu yé wéi kaldáal’i.
Yat’aayi héen a káa yéi na.oo wéi kát yadu.us’ku át.
Yat’aayi héen du k̲áawu x̲’éit awsi.ín.
Yat’éex’ át akawdusgaaní gán láx̲’i.
Yá washéen katág̲ayi wooshaash.
Yawóol yá deegáa.
Yáxwch’ áwé yax̲ has ayawsix̲áa haa aanídáx̲ wé k̲'alkátsk.
Yá x̲´atas´aak̲ k̲únáx̲ k̲usi.áat’i yéix’ áwé yéi has yatee.
Yax̲ kei kg̲wadláax̲’w wé yaakw.
Yá yaakw a yá gax̲toonéegwál', aatlein kuwóox̲ sateeyích.
Yeedát yagiyee yak’éi g̲aatáa yéi daané yís yáa kaxwaan káx̲ yaa nagúdi.
Yee k’idaaká k̲u.óowu gaysax̲án.
Yées aa áadaa aawa.oo.
Yées aa aas dláwaa áwé.
Yées aa a kádi awliyéx̲.
Yées aa gútl du jeet wududzitán.
Yées aa gwálaa aawax̲oox̲.
Yées aa g̲altulítaa du léelk’w jeeyís aawa.óo.
Yées aa kach'ák’waa aawa.oo.
Yées aa kas’éet katíx̲’aa g̲aa neelhóon Ace Hardwaredáx̲.
Yées aan s’aatí has du jee yéi yatee.
Yées daséikw g̲aa woogoot.
Yées dís áwé haadé yaa nagút.
Yées jig̲wéinaa du léelk’u jeet awli.át.
Yées k̲áa áwé has du s'aatí.
Yées t’á g̲ík̲si sitgawsáanx’ has aawax̲áa.
Yées túlaa eetéenáx̲ x̲at yatee.
Yées washéen a geekt satéen wé yaakw.
Yeeytéen has du téix̲' tóotx̲ áyá toodé has yee uwaxích haa k̲u.éex'i.
Yéi agux̲dagáan yáa yagiyee, ldakát át kaadáx̲ tláakw gug̲watée kax’áasjaa.
Yei andagán.
Yéi át ax̲wdishée iwulnáalx̲i.
Yéi áwé wduwasáa Kayáash Hít L’uknax̲.ádich.
Yéi áyá x̲at duwasáakw.
Yéi daayaduk̲á, “Líl kadéix' haa káx̲ eeteek̲.”
Yéi dzigeiyi aa k̲ákw áwé akooshtánin yéi adaanéiyin ax̲ léelk’w.
Yei googénk'i at x̲éidi tín áwé x̲waat'úk wé t'aawák̲.
Yéil x´óow aawak̲áa du x̲án aa jeeyís.
Yéi sh kadulneek a yahaayí k̲udzitee dáanaa.
Yóo áyú awasáakw du sée ax̲ tláa.
Yóode luwagoog̲ú dzísk’w a ítde akk̲wal’óon.
Yóode wujixeexi dzísk’w a ítde woogoot ax̲ éek’.
Yóo diyáanax̲ aadáx̲ áwé haat kax̲waaháa wéi kax’ás’ti haa hídi sákw.
Yóo katán wé tuháayi.
Yoo akaajeek wé a káx̲ yaa nagudi dei.
Yoo ANB hall yeedéi áwé k̲ooduwa.éex’
Yóot sgoon tl’átgi tlein, a góonnáx dax yanaagóo wé káa.
Yóo tliyaa aasdéi ksaxát wéi kaxées’ ax̲ at shí k̲óok gúgu yís.
Yúxch’ a x̲aawú x̲’alitseen.